SARS-CoV-2 enfeksiyonundan etkilenmiş ileri anne yaşına sahip kadınlarda maternal ve perinatal sonuçlar (Faz 2): WAPM (Dünya Perinatal Tıp Birliği) COVID-19 Çalışma Grubu

Amaç

SARS-CoV-2 enfeksiyonu ile komplike gebeliklerin sonucunu belirlemede ileri anne yaşının (İAY) rolüne ışık tutmak.

Yöntem

Çok uluslu kohort çalışmasına, 4 Nisan 2020 ile 28 Ekim 2020 tarihleri arasında Avrupa, ABD, Güney Amerika, Asya ve Avustralya’daki 27 farklı ülkede bulunan 76 merkezden laboratuvar teyitli SARS-CoV-2 enfeksiyonlu kadınlar dahil edildi. Primer sonuç, yoğum bakım ünitesine (YBÜ) yatış, mekanik ventilasyon kullanımı (entübasyon, sürekli pozitif hava yolu basıncı ihtiyacı, ekstrakorporeal membran oksijenizasyonu olarak tanımlanmıştır), şiddetli respiratuvar semptomlar (dispne ve nefes darlığı dahil) veya ölüm dahil maternal mortalite ve morbiditenin bileşik ölçümüydü.

Bulgular

Çalışmaya, nazal ve faringeal sürüntü örneklerinde RT-PCR (ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu) ile pozitif SARS-CoV-2 sonuçlarına sahip 887 gebe çalışmaya dahil edildi (ileri anne yaşına sahip olan 235 olgu ve ileri anne yaşına sahip olmayan 652 olgu). Bileşik advers maternal sonuç riski, 35 yaş altındaki gruba kıyasla 1.99 OR (olasılık oranı) ile (%95 CU 1.4–2.9; p=0.002) İAY grubunda daha yüksekti. Benzer şekilde 35 yaşından büyük kadınlarda da hastaneye yatış (OR: 1.88, %95 GA 1.4–2.5; p<0.001), şiddetli respiratuvar semptom varlığı (OR: 1.53, %95 GA 1.0–2.3; p=0.04) ve/veya YBÜ’ye yatış (OR: 2.00, %95 GA 1.1–3.7; p=0.003) riski daha yüksekti, ancak perinatal sonuç riski bakımından hiçbir fark bulunmadı.

Sonuç

İleri anne yaşı, SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike gebeliklerde advers maternal sonuç için bağımsız bir risk faktörüdür. Maternal sonucu iyileştirebilmek için, elektif hospitalizasyon ve/veya uzun süreli takip dahil kişiselleştirilmiş bir yönetimden faydalanabilecek kadınların alt kümesini tespit edebilmek amacıyla gebelikte SARS-CoV-2 enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen kadınlarda doğru risk sınıflandırması gereklidir.

Anahtar Kelimeler

SARS-CoV-2, COVID-19, Koronavirüs, enfeksiyon, gebelik.

Giriş

2019 sonlarında yayılmaya başlayan Şiddetli Akut Respiratuvar Sendrom Koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) enfeksiyonu bugün hala önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Yeni enfekte olgular, hospitalizasyon, yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yatış ve ölü sayısı dünya çapında günlük olarak artmaktadır.[1,2] Pandeminin başlangıcından itibaren, gebelik sırasında ortaya çıkan kendine özgü kardiyovasküler ve respiratuvar maternal adaptasyonlar nedeniyle gebeliğin, genel popülasyona kıyasla daha yüksek bir maternal mortalite ve morbidite yükü ile ilişkili olabileceği ileri sürülmüştür.[3,4]
Bugüne kadar maternal ve perinatal sonuçlar yönünden gebelikte SARS-CoV-2 seyrini değerlendiren çeşitli kohort çalışmaları ve sistematik derlemeler yayınlanmıştır.[5–8] Gebelikte güven veren düşük maternal-perinatal mortalite ve dikey geçiş oranlarına karşın, aynı yaştaki gebe olmayan kadınlara kıyasla YBÜ’ye maternal yatış riskinin daha yüksek olduğu görülmektedir.[8–10]
SARS-CoV-2 enfeksiyonunun gebelikteki şiddetinin birçok risk faktörüyle ilişkili olduğu bildirilmiştir. Bu faktörler arasında anne yaşının, advers maternal sonuç için bağımsız bir ek risk olduğu bulunmuştur.[9] Henüz bu enfeksiyon ile komplike gebeliklerde maternal yaş ile sonuç arasındaki ilişkiye yönelik veriler çelişkilidir. Bu çalışmanın amacı, SARS-CoV-2 enfeksiyonu testi pozitif olan gebelerden oluşan çok uluslu bir kohortta ileri anne yaşına sahip gebelerde SARS-CoV-2 enfeksiyonunun sonucunu bildirmektir.

Yöntem

Bu çalışma, 4 Nisan 2020 ve 28 Ekim 2020 tarihleri arasında laboratuvar teyitli SARS-CoV-2 enfeksiyonu tanısı alan gebeleri içeren çok uluslu, prospektif bir kohort çalışmasıdır. Çalışma, Dünya Perinatal Tıp Birliği (WAPM) COVID-19 Çalışma Grubu tarafından 27 farklı ülkedeki (ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Finlandiya, Hindistan, İspanya, İsrail, İtalya, Kolombiya, Kosova Cumhuriyeti, Kuzey Makedonya, Meksika, Peru, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovenya, Şili, Türkiye ve Yunanistan) 76 merkezde açık ve İnternet tabanlı veri tabanı çalışması olarak tasarlandı. Çalışma WAPM tarafından onaylandı. Etik onay Napoli Federico II Üniversitesi Etik Kurulundan alındı (no: 145/2020). Çalışmanın 4 Nisan 2020 ile 1 Haziran 2020 tarihleri arasındaki verilerini içeren ilk fazı daha önce yayınlandı.[4] Daha sonra ek veriler (fetal ve neonatal sonuçlara ilişkin daha fazla bilgiler) ilave edilerek WAPM COVID-19 Çalışması Faz 2, yeni veri tabanı için katkı sağlayanlarca tekrar değerlendirildi. Değerlendirmeye sadece PCR ile doğrulanmış olgular dahil edildi. Pozitif PCR testi olmaksızın klinik tanı alan olgular çalışma dışı bırakıldı.
SARS-CoV-2 tanısı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) geçici kılavuzuna göre konuldu.[11] Doğrulanmış SARS-CoV-2 olgusu, nazal ve faringeal sürüntü örneklerinden gerçek zamanlı ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) testiyle alınan pozitif sonuç olarak tanımlandı.[11,12]
Çalışmaya dahil edilen merkezlerde kadınlar, çoğunlukla semptomlara veya temas geçmişine sahip olmaları nedeniyle nazal ve faringeal sürüntüleri kullanılarak RT-PCR ile test edildi.
SARS-CoV-2 sonuçları pozitif olan annelerin bebekleri genellikle doğumdan sonraki 24 saat içinde oro-nazofaringeal sürüntü RT-PCR ile test edildi. Yakın zamanda temas geçmişi, klinik semptomlar veya belirtiler, laboratuvar bulguları ve maternal ve perinatal sonuçlara ilişkin veriler toplandı. Tüm tıbbi kayıtlar anonimleştirildi ve WAPM veri platformu aracılığıyla Napoli Federico II Üniversitesindeki (Napoli, İtalya) koordinatör merkeze gönderildi. Veriler bilgisayarlı veri tabanına girildi ve çapraz kontrolden geçirildi. Eksik veri olasılığına karşı aydınlatma talepleri her katılımcı merkezin koordinatörüne gönderildi.
Primer sonuç, maternal mortalite ve morbidite oranlarını (YBÜ’ye yatış, mekanik ventilasyon kullanımı [entübasyon, sürekli pozitif hava yolu basıncı ihtiyacı, ekstrakorporeal membran oksijenizasyonu], şiddetli respiratuvar semptomlar [dispne ve nefes darlığı dahil]) karşılaştırmaktı. Sekonder sonuçlar ise, düşük, intrauterin ölüm (İUÖ), neonatal ölüm (NNÖ), perinatal ölüm (PNÖ) ve yenidoğan yoğun bakım ünitesine yatış dahil advers perinatal sonucun bileşik ölçümü idi. Düşük, gebeliğin 22. haftasından önce gebelik kaybı olarak; intrauterin ölüm, gebeliğin 22. haftasında veya sonrasında fetal kayıp; neonatal ölüm, yaşamın ilk 28 günü içinde canlı doğan bebeğin ölümü olarak tanımlandı. Perinatal ölüm ise, intrauterin ölüm veya neonatal ölüm olarak tanımlandı.
YBÜ’ye maternal yatışa ve YYBÜ’ye neonatal yatışa yönelik kriterlere ilişkin ek bilgiler başka bir yayında daha kapsamlı şekilde açıklanmıştır.[4]
İAY grubunun tüm sonuçları, İAY olmayan grubun sonuçlarıyla karşılaştırıldı. Analiz amacıyla İAY>35 yaş olarak tanımlandı. 40 yaş üzeri kadınları dikkate alan alt grup analizi de yapıldı.
İstatistiksel analiz, Statistical Package for Social Sciences (SPSS) sürüm 19.0 (IBM Inc., Armonk, NY, ABD) ve Stata, sürüm 13.1 (Stata Corp., College Station, TX, ABD, 2014) paket programları kullanılarak yapıldı. Sürekli değişkenler ortalama ± standart sapma (SS) ile sunulurken, kategorik değişkenler yüzde olarak belirtildi. İkili verilerin tek değişkenli karşılaştırmaları, süreklilik düzeltmesi ile Fisher kesin testi kullanılarak yapıldı. Gruplar arasındaki karşılaştırmalar, parametrik veriler için eşit grup içi varyanslar varsayarak analiz yapmak amacıyla Student t testi ve parametrik olmayan veriler için Mann-Whitney U testleri kullanılarak yapıldı. Primer sonucun potansiyel prediktörlerini değerlendirmek için çok değişkenli analiz yapıldı. Lojistik regresyon, %95 güven aralığı (GA) ile olasılık oranı (OR) veya düzeltilmiş OR (aOR) olarak bildirildi. <0.05 p değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular

Çalışma dönemi boyunca, 27 farklı ülkedeki 76 merkezden nazofaringeal sürüntü RT-PCR ile SARS-CoV-2 testi pozitif olan 887 tekil viyabl gebelik dahil edildi. Bunların 652’si 35 yaşından küçük, 235’i 35 yaşından büyük ve 67’si 40 yaşından büyüktü. Çalışma popülasyonunun genel özellikleri Tablo 1’de sunulmuştur.
İAY grubu ve İAY olmayan grup arasında enfeksiyon tanısında ortalama gestasyonel yaş yönünden fark yoktu (sırasıyla 25.4±8.1’e karşı 26.4±8.9, p=0.134). Nulliparite insidansı (%44.7’ye karşı %30.5, p=0.001) ve yüksek riskli gebelikler (ör. gebelik komplikasyonlarına yol açan gebelik önce si ya da gestasyonel tıbbi durumlar) (%40.4’e karşı %17.3, p<0.0001) İAY grubunda, İAY olmayan gruptan daha yüksekti. Farklı klinik, radyolojik ve laboratuvar bulgularını kontrol ederken, İAY grubundaki kadınların semptomatik bir enfeksiyonu olması daha olasıyken (%64.3’e karşı %56.1, p=0.039), iki çalışma grubu arasında respiratuvar veya non-respiratuvar semptomlar, ateş, lenfopeni, trombositopeni veya artmış serum LDH seviyelerinin gelişmesi arasında bir fark yoktu (Tablo 1).
Bileşik advers maternal sonuç riski, 35 yaşından küçük olanlara kıyasla İAY grubundaki kadınlarda daha yüksekti (OR: 1.99, %95 GA 1.4–2.9; p<0.001) (Tablo 2). Benzer şekilde kadınlar, hastaneye yatış (OR: 1.88, %95 GA 1.4–2.5; p<0.001), şiddetli respiratuvar semptom varlığı (OR: 1.53, %95 GA 1.0–2.3; p=0.045) ve YBÜ’ye yatış (OR: 2.00, %95 GA 1.1–3.7; p=0.035) yönünden de daha büyük bir risk altındayken, iki grup arasında advers perinatal sonuç riski bakımından hiçbir fark buunmadı.
Analiz 40 yaş üzeri kadınlara kısıtlandığında, bileşik advers maternal sonuç riski 40 yaş altı kadınlara kıyasla 40 yaş üzeri kadınlarda daha yüksekti (OR: 2.53, %95 GA 1.4–4.5; p=0.006). Benzer şekilde 40 yaş üzeri kadınlar, hastaneye yatış (OR: 1.89, %95 GA 1.1–3.1; p=0.016), şiddetli respiratuvar semptom gelişimi (OR: 2.28, %95 GA 1.2–4.2, p=0.012), YBÜ’ye yatış (OR: 3.26, %95 GA 1.4–7.5; p=0.010) ve/veya invazif ventilasyon ihtiyacı (OR: 4.18, %95 GA 1.6–11.2; p=0.009) yönünden daha yüksek riske sahipti. Lojistik regresyon analizde, İA>35 (OR: 3.12, %95 GA 2.2–5.7; p=0.002), yüksek riskli gebelik varlığı (OR: 4.12, %95 GA 3.1–6.311; p=0.001) ve nulliparite (OR: 3.11, %95 GA 2.9–6.2; p=0.001), bağımsız olarak advers maternal sonuç ile ilişkiliydi.

Tartışma

Yetmiş altı farklı merkezden SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan gebelere yönelik WAPM’nin çok uluslu kohort çalışmasının bu ikinci analizi, bileşik advers maternal sonuç, şiddetli respiratuvar semptomları ve YBÜ’ye yatış risklerinin İAY grubundaki gebelerde daha genç kadınlara göre daha yüksek olduğunu göstermiştir.
Bildiğimiz kadarıyla çalışmamız, ileri anne yaşının SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike olan gebeliklerin sonuçları üzerindeki rolünü kapsamlı şekilde değerlendiren ilk çalışmadır. WAPM çalışması, pandeminin başlangıcından itibaren toplanan verilerle, SARS-CoV-2 enfeksiyonu olan gebelere yönelik en büyük kohortlardan biri olmuştur. Sadece doğrulanmış SARS-CoV-2 olgularının dahil edilmesi, büyük örneklem boyutu, farklı birçok ülkeden tersiyer merkezlerin ve yerel hastanelerin dahil edilmesi ve incelenen sonuçların büyüklüğü çalışmanın güçlü yanlarıdır.
Çalışmanın temel kısıtlılığı, çalışma popülasyonunun ağırlıklı olarak semptom ve temas nedeniyle SARS-CoV-2 enfeksiyonu şüphesiyle başvuran ve dolayısıyla test edilen kadınlardan oluşması ve bu nedenle çalışma kohortunda sezgisel olarak daha düşük asemptomatik kadın yüzdesine sebep olmasıdır. Ayrıca, ülkelerin farklı gelir seviyeleri ve sağlık sistemleri ve hem annenin hem de fetüsün yönetimindeki heterojenlik, perinatal sonuçları bağımsız şekilde etkilemiş olabilir.
Doğumu geciktiren kadınlar, daha genç yaşta gebe kalanlara kıyasla düşük, fetal anomali, preeklampsi, gestasyonel diyabet ve sezaryen doğum dahil advers gebelik sonucu yönünden artmış riske sahiptir.[13,14] Bu tür bir ilişkinin nedeni, potansiyel olarak ileri yaşta gebeliği etkileyen daha yüksek oranda kronik morbiditelere dayanabilir.
Bu çalışmada, pregestasyonel veya gestasyonel komorbiditelerden bağımsız olarak ileri anne yaşının SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike gebeliklerde advers sonuçlar için bağımsız bir risk faktörü olduğunu bildirmekteyiz. SARS-CoV-2 enfeksiyonunun gebelikteki seyrinin, daha ciddi bir klinik seyre eğilimli olabilecek gebelikteki fizyolojik değişiklikler nedeniyle gebe olmayan akranlarına kıyasla daha yüksek maternal respiratuvar morbidite riski taşıdığı yaygın şekilde bildirilmiştir.[3–9]
Bu konuda yakın bir tarihte yayınlanan en büyük sistematik derlemelerden birinde yazarlar, aynı üreme çağındaki gebe olmayan kadınlara kıyasla COVID-19’dan etkilenmiş gebelerin YBÜ’ye yatmaya ve invazif ventilasyona anlamlı şekilde daha fazla ihtiyaç duyabileceğini ve artmış anne yaşının, daha yüksek VKİ değerinin, kronik hipertansiyonun ve daha önceden var olan diyabetin tamamının gebelikte daha ciddi bir SARS-CoV-2 enfeksiyonu seyriyle anlamlı şekilde ilişkili olduğunu bildirmiştir.[9]
İAY ve advers gebelik sonucu arasındaki bağımsız ilişkiye yönelik olası bir açıklama, bu kadınların daha önceki gebeliklerindeki maternal kronik rahatsızlıkların yüksek insidansına dayanabilir. Ancak İAY ve advers maternal sonuç arasındaki ilişki lojistik regresyon analizinde sürmüştür ve SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike gebeliklerin sonucunu belirlemede İAY’nin bağımsız katkısına işaret etmektedir. Gebelik, respiratuvar ve kardiyovasküler sistemlerde anne ve fetüsün artmış metabolik ihtiyaçlarını karşılamak için önemli olan belirgin değişikliklere neden olmaktadır. İlerleyen yaşla birlikte respiratuvar fizyolojideki ilgili değişikliklerin, SARS-CoV-2 enfeksiyonundan etkilendiklerinde bu kadınları daha yüksek pulmoner komplikasyon geliştirme riskine yatkın hale getirebilmesi akla yatkındır.
Bu çalışmanın bulguları, maternal respiratuvar sonucu maksimize etmek amacıyla SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike gebeliklerin doğru risk sınıflandırmasını desteklemektedir. Komorbiditelere ve ileri yaşa sahip gebelikler, komplikasyon geliştirme konusunda daha yüksek risk altındadır.[15] Hafif semptomlara sahip veya elektif hastane yatışlı kadınların uzun süreli takibi maternal sonucu geliştirmek için makul bir seçenek olabilir; ancak bu varsayım, randomize kontrollü çalışmalarla teyide ihtiyaç duymaktadır.

Sonuç

İleri anne yaşı, SARS-CoV-2 enfeksiyonuyla komplike gebeliklerde advers maternal sonuç için bağımsız bir risk faktörüdür. Maternal sonucu iyileştirebilmek için, uzun süreli takip veya elektif hospitalizasyon dahil kişiselleştirilmiş bir yönetimden faydalanabilecek kadınların alt kümesini tespit edebilmek amacıyla gebelikte SARS-CoV-2 enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen kadınlarda doğru risk sınıflandırması gereklidir.

WAPM (Dünya Perinatal Tıp Birliği) COVID-19 Çalışma Grubu

Katılımcılar çalışmaya katkılarına göre aşağıda sıralanmıştır:
Francesco D’Antonio1, Cihat Şen2,3, Daniele Di Mascio4, Alberto Galindo5, Cecilia Villalain5, Ignacio Herraiz5, Resul Arısoy3, Ali Ovayolu6, Hasan Eroğlu6, Manuel Guerra Canales7, Subhashini Ladella8, Liviu Cojocaru9, Özhan Turan9, Şifa Turan9, Eran Hadar10, Noa A. Brzezinski-Sinai10, Sarah Dollinger10, Ozlem Uyanıklar11, Sakine Rahimli Ocakoğlu11, Zeliha Atak11, Tanja Premru-Srsen12, Lilijana Kornhauser-Cerar12, Mirjam Dru‰koviã12, Liana Ples13, Reyhan Gündüz14, Elif Ağaçayak14, Javier Alfonso Schvartzman15, Mercedes Negri Malbran15, Marco Liberati1, Francesca Di Sebastiano1, Ludovica Oronzi1, Chiara Cerra1, Danilo Buca1, Angelo Cagnacci16, Arianna Ramone16, Fabio Barra16, Andrea Carosso17, Chiara Benedetto17, Stefano Cosma17, Axelle Pintiaux18, Caroline Daelemans18, Elena Costa18, Ayşegül Özel19, Murat Muhçu19, Jesús S Jimenez Lopez20, Clara Alvarado21, Anna Luengo Piqueras22, Dolores Esteban Oliva22, Giovanni Battista Luca Schera23, Nicola Volpe23, Tiziana Frusca23, Igor Samardjiski24, Slagjana Simeonova24, Irena Aleksioska Papestiev24, Javier Hojman25, Ilgın Türkçüoğlu26, Antonella Cromi27, Antonio Simone Laganà27, Fabio Ghezzi27, Angelo Sirico28, Alessandra Familiari28, Giovanni Scambia28, Zulfiya Khodjaeva Gennady T. Sukhikh29, Ksenia A. Gorina29, Renato Augusto Moreira de Sa30, Mariana Vaz30, Otto Henrique May Feuerschuette31, Anna Nunzia Della Gatta32, Aly Youssef32, Gaetana Di Donna32, Alicia Martinez-Varea33, Gabriela Loscalzo33, José Morales Roselló33, Vedran Stefanovic34, Irmeli Nupponen34, Kaisa Nelskylä34, Rodrigo Ayala35, Rebeca Garrote Molpeceres36, Asunción Pino Vázquez36, Fabrizio Sandri37, Ilaria Cataneo37, Marinella Lenzi37, Esra Tuştaş Haberal38, Erasmo Huertas39, Amadeo Sanchez39, Pedro Arango39, Amanda Bermejo40, María Monica Gonzalez Alcantara41, Gökhan Göynümer42, Erhan Okuyan43, Ciuhodaru Madalina44, Ana Concheiro Guisan45, Alejandra Martínez Schulte46, Valentina Esposito47, Valentina De Robertis48, Snezana Zdjelar49, Milan Lackovic49, Sladjana Mihajlovic49, Nelly Jekova50, Gabriele Saccone51, Mehmet Musa Aslan52, Maria Carmela Di Dedda53, Maisuri Chalid54, Jose Enrique Moros Canache55, George Daskalakis56, Panos Antsaklis56, Enrique Criado Vega57, Elisa Cueto58, Chiara Taccaliti59, Alicia Yeliz Aykanat60, Şerife Özlem Genç61, Bernd Froessler62, Petya Angelova Radulova63, Danila Morano64, Beatrice Bianchi64, Maria Giulia Lombana Marino64, Gabriella Meccariello65, Bindu Rohatgi66, Antonio Schiattarella67, Maddalena Morlando67, Nicola Colacurci67, Andrea Villasco68, Nicoletta Biglia68, Ana Luiza Santos Marques69, Alessandra Gatti70, Daniela Luvero70, Roberto Angioli70, Alejandro Pittaro71, Albert Lila72, Blanka Zlatohlávková73
1Centre for High-Risk Pregnancy and Fetal Care, Department of Obstetrics and Gynecology, University of Chieti, Chieti, Italy
2Perinatal Medicine Foundation, Istanbul, Turkey
3Department of Perinatal Medicine, Memorial Hospital, Istanbul, Turkey
4Department of Maternal and Child Health and Urological Sciences, Sapienza University of Rome, Rome, Italy
5Fetal Medicine Unit, Maternal and Child Health and Development Network, Department of Obstetrics and Gynecology, University Hospital 12 de Octubre, Complutense University of Madrid, Madrid, Spain
6Cengiz Gökçek Women’s and Children’s Hospital, Gaziantep, Turkey
7Hospital Clinico San Jose, Santiago de Chile, Chile
8Community Medical Centers, UCSF Fresno, Fresno, CA, USA
9Department of Obstetrics, Gynecology and Reproductive Science, University of Maryland Medical Center, Baltimore, MD, USA
10Helen Schneider Hospital for Women, Rabin Medical Center, Petach-Tikva and Sackler Faculty of Medicine, Tel-Aviv University, Tel-Aviv, Israel
11Bursa City Hospital, Bursa, Turkey
12Department of Perinatology, University Medical Center, Medical Faculty, University of Ljubljana, Ljubljana, Slovenia
13Department of Obstetrics and Gynecology, Saint John Hospital, UMF Carol Davila Bucharest, Bucharest, Romania
14Department of Obstetrics and Gynecology, Dicle University, Diyarbakır, Turkey
15Centro de Educación Médica e Investigaciones Clínicas “Norberto Quirno”, Buenos Aires, Argentina
16Academic Unit of Obstetrics and Gynaecology, IRCCS Ospedale Policlinico San Martino, Genova, Italy
17Department of Obstetrics and Gynecology, Sant’Anna Hospital, University of Turin, Turin, Italy
18Department of Obstetrics and Gynecology, Hospital Erasme, Cliniques Universitaires de Bruxells, Brussels, Belgium
19Ümraniye Training and Research Hospital, University of Health Sciences, Istanbul, Turkey
20Hospital Regional Universitario de Málaga, Malaga, Spain
21Clínica del Country, Bogotá, Colombia
22Hospital Universitari Germans Trias i Pujol, Barcelona, Spain
23Department of Obstetrics and Gynecology, University of Parma, Parma, Italy
24University Clinic of Obstetrics and Gynecology, Skopje, North Macedonia
25División Obstetricia, Hospital de Clínicas “José de San Martín”, Buenos Aires, Argentina
26Department of Obstetrics and Gynecology, School of Medicine, SANKO University, Gaziantep, Turkey
27Department of Obstetrics and Gynecology, “Filippo Del Ponte” Hospital, University of Insubria, Varese, Italy
28Department of Obstetrics and Gynaecology, Fondazione Policlinico Universitario A Gemelli IRCCS - Università Cattolica del Sacro Cuore, Rome, Italy
29National Medical Research Center for Obstetrics, Gynecology and Perinatology, Moscow, Russia
30Assistência Obstétrica do Grupo Perinatal, Rio de Janeiro, Brazil
31Departamento de Ginecologia e Obstetrícia, Hospital Universitário Polydoro Ernani, Santiago, Brazil
32Department of Obstetrics and Gynecology, University of Bologna, Sant’Orsola Malpighi University Hospital, Bologna, Italy
33Servicio de Obstetricia y Ginecología, Hospital Universitario y Politécnico La Fe, Valencia, Spain
34Department of Obstetrics and Gynecology, Neonatology and Intensive Care, Helsinki University Hospital and University of Helsinki, Helsinki, Finland
35ABC Medical Center, Mexico City, Mexico
36University Clinic Hospital of Valladolid, Valladolid, Spain
37Unit of Obstetrics and Gynecology, Ospedale Maggiore, Bologna, Italy
38Hisar Intercontinental Hospital, İstanbul, Turkey
39Instituto Nacional Materno Perinatal, Lima, Peru
40Hospital Universitario de Móstoles, Mostoles, Spain
41Hospital Juan A. Fernandez, Buenos Aires, Argentina
42Department of Perinatology, Faculty of Medicine, Düzce University, Düzce, Turkey
43Batman Maternity and Child Health Hospital, Batman, Turkey
44Universitatea de Medicin? şi Farmacie Grigore T. Popa Iaşi, Iaşi, Romania
45Alvaro Cunqueiro University Hospital of Vigo, Vigo, Spain
46Hospital Angeles Lomas, Mexico City, Mexico
47University of Milan, Milan, Italy
48Fetal Medicine Unit, Di Venere Hospital, Bari, Italy
49KBC Dr Dragisa Misovic - Dedinje, Belgrade, Serbia
50Department of Neonatology, Obstetrics and Gynecology, University Hospital, Sofia, Bulgaria
51Department of Neuroscience, Reproductive Sciences and Dentistry, School of Medicine, University of Naples Federico II, Naples, Italy
52Sakarya University Training and Research Hospital, Sakarya, Turkey
53Department Gynecology and Obstetrics, Fornaroli Hospital, Magenta, Italy
54Department of Obstetrics and Gynecology, Hasanuddin University, Makassar, Indonesia
55Departamento de Ginecologia y Obstetricia, Centro Medico La Paz de Bata, Bata, Ecuatorial Guinea
56Alexandra Hospital, National and Kapodistrian University of Athens, Athens, Greece
57Division of Neonatology, Hospital Clínico “San Carlos”, Madrid, Spain
58Hospital Virgen de la Luz, Cuenca, Spain
59Ospedale Generale Regionale “F. Miulli”, Acquaviva delle Fonti, Italy
60Department of Obstetrics and Gynecology, Istanbul University-Cerrahpaşa Medical School, Istanbul, Turkey
61Karaman Public Hospital, Karaman, Turkey
62Department of Anaesthesia, Lyell McEwin Hospital, Adelaide, Australia
63University Hospital of Obstetrics and Gynecology, Sofia, Bulgaria
64Department of Medical Sciences, Section of Obstetrics and Gynecology, Azienda Ospedaliera-Universitaria Sant' Anna, University of Ferrara, Ferrara, Italy
65Ostetricia e Ginecologia Universitaria - Ospedale S. Anna e S. Sebastiano, Caserta, Italy
66Sulochana Clinic, Kolkata, India
67Department of Woman, Child and General and Specialized Surgery, University of Campania Luigi Vanvitelli, Naples, Italy
68Academic Division of Obstetrics and Gynecology, Mauriziano Umberto I Hospital, University of Turin, Turin, Italy
69Instituto de MedFetal e Diagnóstico por Imagem do Amazonas, Manaus, Brazil
70Campus Bio Medico, University of Rome, Rome, Italy
71Hospital Raul F. Larcade, Buenos Aires, Argentina
72Regional Hospital Gjakova, Kosovo, Republic of Kosovo
73Department of Obstetrics and Gynecology, Division of Neonatology, General Hospital in Prague and First Faculty of Medicine, Charles University, Prague, Czech Republic

Fon Desteği: Bu çalışma herhangi bir resmi, ticari ya da kar amacı gütmeyen organizasyondan fon desteği almamıştır.

Etik Standartlara Uygunluk: Yazarlar bu makalede araştırma ve yayın etiğine bağlı kalındığını, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na ve fikir ve sanat eserleri için geçerli telif hakları düzenlemelerine uyulduğunu ve herhangi bir çıkar çakışması bulunmadığını belirtmiştir.

Kaynaklar

1. Perlman S. Another decade, another Coronavirus. N Engl J Med 2020;382:760–2. [PubMed] [CrossRef] 


2. World Health Organization (WHO). WHO Coronavirus (COVID-19) dashboard. [Internet]. Geneva: WHO. [cited 2020 October 26]. Available from: https://covid19.who.int


3. Di Mascio D, Khalil A, Saccone G, Rizzo G, Buca D, Liberati M, et al. Outcome of Coronavirus spectrum infections (SARS, MERS, COVID-19) during pregnancy: a systematic review and meta-analysis. Am J Obstet Gynecol MFM 2020;2:100107. [PubMed] [CrossRef] 


4. WAPM (World Association of Perinatal Medicine) Working Group on COVID-19. Maternal and perinatal outcomes of pregnant women with SARS-COV-2 infection. Ultrasound Obstet Gynecol 2021;57:232–42. [PubMed] [CrossRef] 


5. Di Mascio D, Sen C, Saccone G, Galindo A, Grünebaum A, Yoshimatsu J, et al. Risk factors associated with adverse fetal outcomes in pregnancies affected by Coronavirus disease 2019 (COVID-19): a secondary analysis of the WAPM study on COVID-19. J Perinat Med 2020;48:950–8. [PubMed] [CrossRef] 


6. Huntley BJF, Huntley ES, Di Mascio D, Chen T, Berghella V, Chauhan SP. Rates of maternal and perinatal mortality and vertical transmission in pregnancies complicated by severe acute respiratory syndrome Coronavirus 2 (SARS-Co-V-2) infection: a systematic review. Obstet Gynecol 2020;136:303–12. [PubMed] [CrossRef] 


7. Dubey P, Reddy SY, Manuel S, Dwivedi AK. Maternal and neonatal characteristics and outcomes among COVID-19 infected women: an updated systematic review and meta-analysis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2020;252:490–501. [PubMed] [CrossRef] 


8. Juan J, Gil MM, Rong Z, Zhang Y, Yang H, Poon LC. Effect of coronavirus disease 2019 (COVID-19) on maternal, perinatal and neonatal outcome: systematic review. Ultrasound Obstet Gynecol. 2020;56:15–27. [PubMed] [CrossRef] 


9. Allotey J, Stallings E, Bonet M, et al. Clinical manifestations, risk factors, and maternal and perinatal outcomes of coronavirus disease 2019 in pregnancy: living systematic review and meta-analysis. BMJ 2020;370:m3320. [PubMed] [CrossRef] 


10. Petrilli CM, Jones SA, Yang J, Rajagopalan H, O’Donnell L, Chernyak Y, et al.; for PregCOV-19 Living Systematic Review Consortium. Factors associated with hospital admission and critical illness among 5279 people with coronavirus disease 2019 in New York City: prospective cohort study. BMJ 2020; 369:m1966. [PubMed] [CrossRef] 


11. World Health Organization (WHO). Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (2019-nCoV) is suspected: interim guidance, 13 March 2020. Geneva: WHO; 2020.


12. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, Liang WH, Ou CQ, He JX, et al.; China Medical Treatment Expert Group for Covid-19. Clinical characteristics of Coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020;382:1708–20. [PubMed] [CrossRef] 


13. Fitzpatrick KE, Tuffnell D, Kurinczuk JJ, Knight M. Pregnancy at very advanced maternal age: a UK population-based cohort study. BJOG 2017;124:1097–106. [PubMed] [CrossRef] 


14. Waldenström U, Cnattingius S, Vixner L, Norman M. Advanced maternal age increases the risk of very preterm birth, irrespective of parity: a population-based register study. BJOG 2017;124:1235–44. [PubMed] [CrossRef] 


15. D’Antonio F, Sen C, D, Mascio D, Galindo A, Villalain C, Herraiz I, et al.; WAPM Working Group on COVID-19. Maternal and perinatal outcomes in high vs low risk-pregnancies affected by SARS-COV-2 infection (Phase-2): The WAPM (World Association of Perinatal Medicine) working group on COVID-19. Am J Obstet Gynecol MFM 2021;100329. doi:10.1016/j.ajogmf.2021.100329  [PubMed] [CrossRef] 

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1. Gebelerin farklı özelliklerinin ileri yaşta olmayanlarla karşılaştırılması.
	Tablo 2. Gebelerdeki farklı maternal ve fetal sonuçların ileri yaşta olmayanlarla karşılaştırılması.