Pre-konsepsionel obezite plasental ağırlığı etkilemekle birlikte doğum ağırlığını etkilememektedir

Amaç

 Obezite gebelik sonuçlarını etkileyen risk faktörlerindendir. Bu çalışmada konsepsiyon öncesi obezite ile doğum ağırlığı ve plasental ağırlık arasında ilişki olup olmadığını araştırmayı amaçladık.

Yöntem

 Düzenli takip edilen 259 gebe pre-konsepsiyonel vücut kitle indeksine (VKİ) göre iki gruba ayrılmıştır. Hastaların 177’sinin VKİ 25’in altında, 82’sinin ise 25 veya üzerindedir. Doğum sonrası bebekler ve plasentalar tartılmıştır ve plasental ağırlığın bebek ağırlığına oranı (PA/DA) hesaplanmıştır.

Bulgular

Gruplar arasında doğum ağırlıkları açısından anlamlı fark izlenmezken (3294±420 vs 3389±425), ortalama plasental ağırlık obez grupta anlamlı olarak daha yüksektir (610±114 vs 659±128) (p=0.004). PA/DA ile pre-konsepsiyon dönemindeki VKİ arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Bu oran obez grupta kontrol grubuyla karşılaştırıldığında daha yüksektir (18.63±3.11 vs 19.44±2.95) (p=0.054).

Sonuç

Bulgularımız maternal obezitenin etkin olmayan bir beslenmeye neden olduğu ve fetüsün potansiyel boyutuna ulaşması için rölatif olarak daha büyük plasentaya gereksinim duyduğu şeklinde yorumlanabilir. Obez insanlardaki plasental yetmezliğin açıklığa kavuşması için başka çalışmalara da ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğum ağırlığı, gebelik, obezite, plasenta.

Giriş

Anne, plasenta ve fetüs arasında çok yönlü ve kompleks bir ilişki mevcuttur ve daha doğru ilişkiler daha sağlıklı anne ve bebekle sonuçlanır.
Bilindiği üzere plasental ağırlık, doğum ağırlığı ve gestasyonel hafta arasında bir korelasyon mevcuttur. Plasental lokalizasyon, maternal kilo artışı, yaş, annenin yatış pozisyonu, bebeğin cinsiyeti bebeğin doğum ağırlığını etkiler.[1,2] Ebeveynin antropometrik özelliklerinin doğum ağırlığı üzerine etkili olduğunu gösteren çalışmalar da mevcuttur.[3,4]
Plasental ağırlık da maternal anemi, doğum haftası, maternal sistemik hastalıklar, fetal anomaliler, plasental anomaliler ve plasentasyon gibi birçok faktör tarafından etkilenmektedir.[5] Diyetteki değişiklikler de doğum ağırlığı gibi plasental ağırlık üzerinde etkilidir.
Maternal obezitenin kötü obstetrik sonuçla güçlü bir şekilde ilişkili olduğu bilinmektedir.[6] Gebelik öncesi obezitenin artmış doğum ağırlığıyla ilişkisi daha önce gösterilmiştir.[7] Gebelik öncesi obezitenin plasentada artmış inflamasyonla ilişkisi gösterilmesine rağmen,[8] gebelik öncesi obezite ve plasental ağırlık arasındaki ilişki henüz netleştirilmemiştir.
Bu çalışmanın amacı maternal konsepsiyon öncesi obeziteyle doğum ağırlığı ve plasental ağırlık arasındaki ilişkiyi açıklığa kavuşturmaktır.

Yöntem

Bu çalışma bir üniversite hastanesinin obstetrik ve jinekoloji departmanında 2009-2011 yılları arasında yürütülmüştür. Lokal etik kurul onayı alınmıştır.
Hastanemizde düzenli olarak takip edilmiş ve 37 haftadan sonra doğum yapmış hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Hipertansiyon, diyabet, anemi, kalp hastalığı ve solunum sistemi hastalığı olan ve hiperemezis gravidarum, gestasyonel diyabet, gebeliğin indüklediği hipertansiyon, çoğu gebelik, fetal anomali gibi nedenlerle gebeliği komplike olan hastalar çalışma dışı bırakılmıştır. Hastalardan çalışma için onam formu alınmıştır. Bilgileri eksik olan hastalar da çalışma dışı bırakılmıştır. Toplam olarak 259 hasta çalışmaya dâhil edilmiştir.
Doğumdan kısa bir süre sonra umbilikal kordun kısaltılmasını takiben bebekler aynı tartıda kıyafetsiz olarak hemşire tarafından tartılmıştır.
Plasentanın spontan ayrılmasını takiben plasentanın tam olup olmadığı değerlendirilmiştir. Sonra dijital tartıda membranları ve kordonuyla birlikte hemşire tarafından tartılmıştır. PA/DA oranı plasental ağırlığın doğum ağırlığına bölünüp 100 ile çarpılmasıyla hesaplanmıştır.[9]
Vücut kitle indeksinin (VKİ) hesaplanması için takip kartlarından hastanın gebelik öncesi ağırlığı ve boyu tespit edilerek vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun (m) karesine bölünmesiyle elde edilmiştir. Gebelik süresince kilo artışı doğum için yatıştaki kilosundan gebelik öncesi kilosu çıkarılarak hesaplanmıştır.
İstatistiki değerlendirme için SPSS 11.5 paket program (SPSS Inc., Chicago, IL, ABD) kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistik devamlı veriler için ortalama±standart sapma ve kategorik veriler için vaka sayısı ve yüzde olarak verilmiştir. p<0.05 istatistik anlamlılık olarak kabul edilmiştir. Backward regresyon analizi verilerin anlamlılığını doğrulamak için kullanılmıştır.

Bulgular

Çalışma grubu (n=259) VKİ’ne göre iki gruba ayrılmıştır. Vücut kitle indeksi <25 olan kontrol grubu 177 hastadan, ≥25 olan çalışma grubu 82 hastadan oluşmuştur.
Hastaların obez olmayan grupta 94’ü (%53.1) 5 yıldan fazla eğitim almışken obez grupta 29’u (%35.4) 5 yıldan fazla eğitim almıştır (p=0.001). Kontrol grubunda hastaların 35’i (%19.8) çalışıyorken çalışma grubunda 8’i (%9.8) çalışmaktadır (p=0.013).
Yaş, gestasyonel hafta, parite bebek cinsiyeti ve hemoglobin seviyeleri ise Tablo 1’de özetlenmiştir.
Gruplar arasında doğum ağırlıkları açısından anlamlı bir fark izlenmezken, ortalama plasental ağırlık obez grupta kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksekti (Tablo 2).
İstatistiksel anlamlılığa ulaşamasa da PA/DA oranı ile obezite arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Bu oran obez grupta daha yüksek olarak tespit edilmiştir (Tablo 2).
Vücut kitle indeksi ≥25 plasental ağırlıkla anlamlı şekilde ilişkilidir. Yaş, parite, eğitim ve çalışma durumuna göre düzeltme yapıldığında bu ilişki anlamlılığını korumuştur.
Plasental lokalizasyon ve gebelik süresince kilo alımı doğum ağırlığını, plasental ağırlığı ve PA/DA oranını değiştirmemiştir.

Tartışma

Yakın bir zamanda daha çok kilo alınan gebeliklerde yenidoğan ağırlığının daha yüksek olduğu gösterilmiştir.[4] Albouy-Llaty ve ark.[1] yenidoğanın doğum ağırlığı ve karın çevresinin, annenin VKİ ile femur boyunun ise ebeveyn boylarıyla ilişkili olduğunu göstermişlerdir. Gebelik öncesi obezitenin doğum ağırlığıyla ilişkisi ise daha önce gösterilmiştir.[6] Bizim çalışmamızda obez hastalar kontrol grubuyla karşılaştırıldığında yaklaşık 100 g daha ağır bebekler doğurmuştur. Fakat fark istatistik açıdan anlamlılığa ulaşamamıştır. Bu durum çalışma grubundaki kız bebek oranının yüksek olmasına bağlı olabilir. Gruplar arasında anlamlı olmayan fakat güçlü bir ilişki mevcuttur (p=0.07). Bilindiği üzere kız bebekler erkek bebeklerle karşılaştırıldığında daha düşük ağırlıkta doğarlar.
Plasental ağırlık ölçümünde farklı yöntemler kullanıldığı için bu konudaki çalışmaları birbirleriyle karşılaştırmak oldukça zordur. Bu durum bizim çalışmamızın da bir limitasyonudur.
Maternal diyet gibi yağ dokusu miktarı ve fiziksel aktivite de plasental büyüklüğü etkiler.[10] Hasegawa ve ark.’nın[5] çalışmasına göre düşük VKİ, preeklampsi, anormal plasentasyon ve kısa umbilikal kord daha küçük plasentayla koreledir.
Bizim çalışmamızda pre-konsepsiyonel obezitesi olan hastaların kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha ağır plasentaları olduğu tespit edilmiştir. Bu durum literatürle uyumludur.
Komplike olmayan gebeliklerde daha düşük PA/DA oranı daha etkin beslenme göstergesidir.[11] Maternal anemi ve sigara plasental dolaşımı bozarak bu oranı artırır. Biz de çalışmamızda PA/DA oranının obez grupta daha yüksek olduğunu tespit ettik. Bu durum obezitenin beslenme etkinliğini bozan bir etken olduğu şeklinde yorumlanabilir. Yani obez hastalarda fetüs potansiyel büyüklüğüne ulaşabilmek için rölatif olarak daha büyük plasentaya ihtiyaç duymaktadır.
Bir çalışmada plasental pozisyonla doğum ağırlığı ve doğum boyu arasında korelasyon tespit edilmemiştir.[12] Başka bir retrospektif çalışmada ise plasental lokalizasyon ve doğum kilosu ve perinatal sonuçlar arasında ilişki tespit edilememiştir.[13] Biz de plasental lokalizasyonla doğum kilosu veya plasental ağırlık arasında ilişki tespit etmedik. Önceki çalışmalarda gebelik boyunca kilo artışının doğum ağırlığıyla ilişkisi olduğu gösterilmiş olmakla beraber biz böyle bir ilişki tespit etmedik. Bu durum örneklemin küçüklüğüyle ilgili olabilir

Sonuç

Obezitenin plasental ağırlıkla ilişkisini değerlendiren başka çalışmalara da ihtiyaç duyulmaktadır.

Kaynaklar

1. Albouy-Llaty M, Thiebaugeorges O, Goua V, Magnin G, Schweitzer M, Forhan A, et al.; EDEN Mother-Child Cohort Study Group. Influence of fetal and parental factors on intrauterine growth measurements: results of the EDEN mother-child cohort. Ultrasound Obstet Gynecol 2011;38:673-80.
2. Mamelle N, Cochet V, Claris O. Definition of fetal growth restriction according to constitutional growth potential. Biol Neonate 2001;80:277-85.
3. Lunde A, Melve KK, Gjessing HK, Skjaerven R, Irgens LM. Genetic and environmental influences on birth weight, birth length, head circumference, and gestational age by use of population-based parent-offspring data. Am J Epidemiol 2007;165:734-41.
4. Ludwig DS, Currie J. The association between pregnancy weight gain and birthweight: a within-family comparison. Lancet 2010;376:984-90.
5. Hasegawa J, Arakawa K, Nakamura M, Matsuoka R, Ichizuka K, Katsufumi O, et al.Analysis of placental weight centiles is useful to estimate cause of fetal growth restriction. J Obstet Gynaecol Res 2011;37:1658-65.
6. Addo VN. Body mass index, weight gain during pregnancy and obstetric outcomes. Ghana Med J 2010;44:64-9.
7. Retnakaran R, Ye C, Hanley AJ, Connelly PW, Sermer M, Zinman B, et al. Effect of maternal weight, adipokines, glucose intolerance and lipids on infant birth weight among women without gestational diabetes mellitus. CMAJ 2012;184:1353-60.
8. Roberts KA, Riley SC, Reynolds RM, Barr S, Evans M, Statham A, et al. Placental structure and inflammation in pregnancies associated with obesity. Placenta 2011;32:247-54.
9. Heinonen S, Taipale P, Saarikoski S. Weights of placentae from small-for-gestational age infants revisited. Placenta 2001;22:399-404.
10. Jansson T, Powell TL. Role of the placenta in fetal programming: underlying mechanisms and potential interventional approaches. Clin Sci (London) 2007;113:1-13.
11. Misra DP, Salafia CM, Miller RK, Charles AK. Non-linear and gender-specific relationships among placental growth measures and the fetoplacental weight ratio. Placenta 2009;30:1052-7.
12. Woods DL, Malan AF, Heese Hde V, Leader LR, van Schalkwyk DJ. The site of placental insertion and fetal growth. S Afr Med J 1980;57:1087-8.
13. Devarajan K, Kives S, Ray JG. Placental location and newborn weight. J Obstet Gynaecol Can 2012;34:325-9.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Gruplar arası bazı parametrelerin karşılaştırılması
	Tablo 2 VKİ’ne göre plasental ağırlık ve doğum ağırlığı