Fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazı değerlerinin karşılaştırılması ve neonatal iyilik halinin değerlendirilmesindeki yeri

 

Amaç 

Komplikasyonsuz gebeliklerde frtal pulse oksimetri değerleri ile umblikal ven pH ve kan gazı değerleri arasındaki ilişkiyi saptamak ve fetal pulse oksimetrinin neonatal iyilik halinin değerlendirilmesindeki yerini araştırmak amaçlandı.

Yöntem

Eylül 98 ve Mayıs 99 tarihleri arasında gebelikleri komplikasyonsuz seyredeen,doğum eylemi spontan başlayan ve normal vajinal doğum yapan 101 hasta çalışmaya davet edildi.Tüm hastalardan doğumdan hemen sonra umblikal ven kanı alınarak kan gazı parametrleri kaydedildi.

Bulgular

Fetal pulse oksimetri değerleri ile umblikal ven kan gazı değerleri ve APGAR skorları Arasındaki korelasyon araştırıldı. Bulgular: Fetal pulse oksimetri değerleri %85 ve üzerinde olan 80 yenidoğanın umblikal ven kan pH ortalaması 7.31 olarak saptandı.Bu grubun fetal pulse oksimetri değerleri ile umblikal ven kan pH,oksijen saturasyonu(SaO2)ve parsşyel oksijen basıncı(pO2)değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde lineer pozitif korelasyon mevcut iken ,parsiyel karbondioksit basıncı (pCO2)değerleri arasında ters korelasyon olduğu saptandı.Fetal pulse oksimetri değerleri ile bikarbonat (HCO3) değerleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmedi Fetal pulse oksimetri değerleri < %85 olan 21 yenidoğanın umbilikal ven kan pH ortalaması 7.19 olarak saptandı. Fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan pH değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı lineer pozitif korelasyon bulundu (p<0.05). Bu grubun fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven pCO2, pO2, SaO2 ve HCO3 değerleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmedi (p>0.05). Fetal pulse oksimetri değerleri gruplara ayrılmadan umbilikal ven kan gazı değerleriyle karşılaştırıldığında pH, pO2, SaO2 ile anlamlı pozitif korelasyon tespit edilirken, pCO2 ile anlamlı düzeyde ters korelasyon olduğu saptandı (p<0.05). HCO3 ile ise anlamlı düzeyde korelasyon tespit edilmedi (p>0.05). Fetal pulse oksimetri değerleri ile APGAR skorları arasında fetal pulse oksimetri değerleri ? %85 olan grup ile anlamlı (p<0.01), <%85 olan grup ile ise istatistiksel olarak anlamlı olmayan korelasyon saptandı (p>0.05).

Sonuç 

Fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazları ve yenidoğanın apgar skorları arasında doğru bir korelasyonun mevcut olduğu saptandı. Bu korelasyonun neonatal iyilik halinin değerlendirilmesinde referans bir metot olabileceğini düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Fetal pulse oksimetri, Umbilikal ven kan gazları, APGAR skoru, Doğum

Giriş

Pulse oksimetrinin çocuklarda ve yetişkinlerde rutin olarak kullanılmasına rağmen doğumlardaki kullanımı deneysel hayvan çalışmaları ve deneysel klinik çalışmalarla sınırlıdır. Fetal pulse oksimetrinin gelişimi sürecinde pulse oksimetri ile bakılan O2 saturasyon korelasyonunu belirlemek amacıyla, eş zamanlı olarak alınan kan gazındaki O2 saturasyon değerine bakılmış ve bu amaçla hayvan deneyleri yapılmıştır. Bu sistem insan fetuslarında da kullanılmıştır. Annelere maske ile oksijen verildikten sonra fetal oksijen saturasyonundaki artış fetal pulse oksimetri ile tespit edilmiş olup, doğum esnasında okunan oksimetri ve umbilikal ven kan gazı değerleri arasında korelasyon olduğu gösterilmiştir.
Umbilikal arter kan pH değeri doğumda bebeğin durumunu objektif olarak yansıtan önemli bir parametredir. Bu pH değerinin fetal scalp kan pH ve doğumdan hemen sonraki fetal kapiller kan pH değeri ile korele olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmada fetal pulse oksimetri ile ölçülen pulse oksijen saturasyon (pSaO2) değerleri ile doğumdan hemen sonraki umbilikal ven kan pH, pCO2, pO2, SaO2 ve HCO3 değerleri arasındaki ilişkiyi saptamak ve bu ilişkinin neonatal iyilik halin değerlendirilmesindeki yerini araştırmak amaçlandı

Yöntem

Eylül 1998 ile Mayıs 1999 tarihleri arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi kadın doğum kliniğine kabul edilen kardiyo pulmoner hastalığı, vajinal kanaması, intrauterin gelişme geriliği olan ve sigara kullanan gebeler ile anormal fetal kalp atım paterni gösteren gebeler çalışma dışı bırakıldıktan sonra komplikasyonsuz, miad, aktif eylemde, tekiz 101 gebe çalışmaya alındı. Fetal oksijen saturasyonu Novametrix-515A pulse oksimetri cihazı kullanılarak ölçüldü. Pulse oksimetri sensörü bebekte sağ ayak veya sağ el bileğine yerleştirildi. Bebek doğar doğmaz ilk solunumunu yapmadan önce umbilikal kord klempe edildi. Heparinli enjektörlere 1-2 ml kan örneği alındı. Alınan kan enjektörde hava kalmayacak şekilde iğneye geri verilip, iğnenin plastik kapağı kapatıldıktan sonra laboratuvara gönderildi. Kan örnekleri 15-20 dakika içinde Radiometer kan gazları ölçüm cihazı kullanılarak çalışıldı. Birinci dakikada fetal pulse oksimetri değerleri (pSaO2) ve umbilical ven kan gazı değerleri ile yeni doğanın birinci dakika APGAR skorları ölçülüp kaydedildi. Sonuçlar SPSS paket programında Pearson korelasyon analizi kullanılarak değerlendirildi.

Bulgular

Çalışmaya alınan bütün gebelerin çekilen fetal non-stress testleri (NST) reaktif idi. Aktif eylem esnasında anormal fetal kalp atım paterni tespit edilmedi. Gebelerin tümünde normal spontan vajinal yolla antepartum, intrapartum ve postpartum komplikasyon olmadan doğum gerçekleştirildi. Hiçbir gebeye doğum öncesi oksijen verilmedi. APGAR skorları 7'nin altında olan 11 (%9.18) yenidoğan tespit edildi. Bu yenidoğanların hiç biri resusitasyona ihtiyaç göstermedi. Eş zamanlı olarak postpartum 1. dakikada ölçülen fetal pulse oksimetri değerleri, umbilikal ven kan gazı değerleri ve APGAR skorları Tablo 1'de gösterilmiştir.
Olgular pSaO2 değerine göre (<%85 ve ? %85 olarak) iki gruba ayrıldı. Bu iki grup, umbilikal ven kan gazları ve APGAR skorları ile karşılaştırıldı (Tablo 2). Ayrıca pSaO2 değerleri gruplara ayrılmadan umbilikal ven kan gazı değerleri ve APGAR skorlarıyla da karşılaştırıldı (Tablo 1). Fetal pulse oksimetri değerleri ?%85 olan 80 yenidoğanın umbilikal ven kan pH ortalaması 7.31 olarak bulundu. Bu grubun fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan pH, SaO2 ve pO2değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde pozitif korelasyon olduğu saptanırken, pCO2 değerleri ile ters korelasyon olduğu saptandı (p<0.01). PSaO2 değerleri ile HCO3 değerleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmedi (p>0.85).
Fetal pulse oksimetri değerleri ile bu grubun APGAR skoru arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyonun olduğu saptandı (p<0.01). Fetal pulse oksimetri değerleri <%85 olan grupta olan 21 yenidoğanın umbilikal ven kan pH ortalaması 7.19 olarak saptandı. Bu grupta fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan pH değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon saptanırken (p<0.05), fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan pCO2, pO2, SaO2, HCO3 değerleri ve APGAR skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon tespit edilmedi (p>0.05).
Fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazları ve APGAR skorları arasındaki ilişki gruplara ayrılmadan karşılaştırıldığında; elde edilen verilere göre (Tablo 1) fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan pH, pO2, SaO2 ve APGAR skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon tespit edilirken, pCO2 ile anlamlı düzeyde ters korelasyon olduğu saptandı (p<0.05). Fetal pulse oksimetri değerleri ile HCO3 arasında ise anlamlı düzeyde korelasyon tespit edilmedi (p>0.05).

Tartışma

Bu çalışmada fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazı değerleri ve APGAR skorları arasındaki ilişki araştırıldı ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir pozitif korelasyon tespit edildi (p<0.05).
Bu çalışmanın zorluğu olmamakla beraber, fetal pulse oksimetri değerlerinin birinci dakikada hemen ölçülebilmesi için oda ısısının vucut ısısına eşdeğer ya da yakın olmasının sağlanması önemli bir sorundur. Bunun için doğum öncesi dönemde hazırlık yapılması gerekmektedir. Kan gazının uygun bir şekilde alınması, laboratuvara gönderilmesi, çalışılması ve sonucun elde edilmesi uzun süren ve pahalı olan bir yöntemdir. Buna alternatif olarak sunduğumuz fetal pulse oksimetri ise; elde edilmesi ve uygulanması kolay olan, sonucun hemen elde edildiği ucuz, non-invaziv basit bir yöntemdir.
Luttkus ve arkadaşları yaptıkları bir çalışmada normal kalp atışları olan doğum esnasında 51 fetal skalp kan örneğinin oksijen saturasyonunu fetal oksisensor ve fetal pulse oksimetri ile ölçmüşlerdir. Referans metot olarak kabul edilen umbilikal arter pH ölçümü ile karşılaştırdıklarında fetal pulse oksimetri için %6’lık bir sapmanın olduğunu ve sonucun tatmin edici olduğunu bildirmişlerdir.
Gary ve arkadaşları doğum esnasında fetusa uygulanacak şekilde dizayn edilmiş pulse oksimetri ile üç farklı şehirden gelen 291 vakada devamlı fetal arterial oksijen saturasyonunu ölçerek fetal oksijen saturasyonunun normal doğum yapan grupta %58 ± 10 olduğunu belirtmişlerdir [12]. Çalışmamızda ise umbilikal ven kan oksijen saturasyonu %36 ± 21 olarak tespit edildi.
Yenidoğanın iyilik halinin değerlendirilmesi için geliştirilen APGAR skorlaması yaygın olarak kullanılan bir parametredir. Ancak kısmen subjektif olması ve kişiler arasında değerlendirme farklılıklarının bulunması nedeniyle yenidoğanın değerlendirilmesinde tek başına anlamlı olmadığı kabul edilmektedir [9]. Thorp ve arkadaşları tarafından umbilikal kan gazı değerlerinin yenidoğanın iyilik halinin değerlendirilmesinde daha duyarlı bir belirteç olduğu belirtilmektedir.
Çalışmamızda fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazı ve APGAR skorları arasındaki anlamlı pozitif korelasyon, APGAR skorlamasına göre daha objektif bir biçimde yenidoğanın iyilik halinin değerlendirilmesine olanak sağladığı tespit edildi. Çalışmamıza komplikasyonu olmayan gebelerin alınması ve resusitasyona ihtiyacı olan yenidoğanın olmaması nedeniyle fetal pulse oksimetrinin, hipoksik yenidoğanlardaki etkinliği değerlendirilemedi. Fetal pulse oksimetrinin problemli yenidoğanlardaki etkinliği ile ilgili çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.
Her iki grupta fetal pulse oksimetri ile pH değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon tespit edilmiş olmakla birlikte, Pearson değerleri karşılaştırıldığında fetal pulse oksimetri değerleri ? %85 olan grupta daha anlamlı korelasyon olduğu görülmüştür.

Sonuç

Fetal pulse oksimetri değerleri ile umbilikal ven kan gazı değerleri ve yenidoğanın APGAR skorları arasında lineer pozitif bir korelasyonun olduğu saptandı. Bu korelasyonun varlığı neonatal iyilik halinin değerlendirilmesinde pSaO2 referans bir metot olabileceğini düşündürmektedir. Fetal pulse oksimetri yenidoğanın iyilik halinin değerlendirilmesinde umbilikal ven kan gazına göre daha ucuz, non-invaziv, uygulanabilirliği kolay ve sonucun anında elde edilmesi avantajlarına sahipken, APGAR skorlamaz.ına göre ise daha objektif bir yöntem olarak kullanılabileceğini düşünmekteyi

Kaynaklar

1. Johnson N. Development and potential of fetal pulse oximetry. Contemb Rev Obstet Gynaecol, 1991; 3:193-200.
2.Gardosi J,Carter M. Continuous intrapartum monitoring of fetal oxygen saturation. Lancet, 1989; 692-3.
3.Harris AP, Sendac mj, Chung DC, Richardson CA. Validation of arterial oxygen saturation measurements in utero using pulse oximetry. Am J Perinatol, 1993; 10: 250-4.
4.Wimberley PD, Siggaard- Andersen O, Fogh-Andersen N. Accurate measurements of hemoglobin oxygen saturation, and fractions of carboxyhemoglobin and methemoglobin in fetal blood using Radiometer OSM3: Corrections for fetal hemoglobin fraction and pH. Scand J Clin Lab Invest Suppl, 1990; 203: 235-39.
5.Johnson N, Johnson V, Mc Namara H et al. Occasional rewiev: fetal pulse oximetry-a new method of monitoring the fetus. Aus NZ J Obstet Gynaecol, 1994; 34: 428-432.
6.Mc Namara H, Chung DC, Johnson N, Lilford R. Do fetal pulse oximetry readings at delivery correlate with cord blood oxygenation and acidaemia?. Br J Obstet Gynaecol, 1992; 99: 735-738.
7.Mc Namara H, Johnson N, Lilford RJ. The effect on fetal arteriolar oxygen saturation resulting from giving oxygen to the mother measured by pulse oximetry. Br J Obstet Gynaecol, 1993; 100: 446-449.
8.Dıldy MD, Gary A, Clark LS, Loucks RN, Carol A. Intrapartum Fetal Pulse Oximetry: The effect of maternal hyperoxia on fetal arterial oxygen saturation. Am J Obstet Gynaecol, 1994; 171: 1120-112.
9.Marrin M, Paes BA. Birth asphyxia: dose the Apgar score have diagnostic value?. Obstet Gynaecol, 1988; 72:120.
10.Thorp LA, Sampson LE. Routine Umbilikal cord blood gas determination. Am J Obstet Gynaecol, 1989; 161: 600.
11. Luttkus A, Fengler WT, Friedmann W. Doudenhausen WJ. Continuous monitoring of fetal oxygen saturation by pulse oximetry. Obstet Gynecol, 1995; 85: 183-186.
12. Dildy MD, Gary A, Clark LS, Loucks RN, Carol A, Berg P, Katz M, Jongsma WH, Nijhuis GJ. Intrapartum fetal pulse oximetry: Fetal oxygen saturation trends during labor and relation to delivery outcome. Am J Obstet Gynecol, 1994; 171: 679-684

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Birinci Dakika pSaO2, Umbilikal Ven Kan Gazı Değerleri ve APGAR Skorları
	Tablo 2 pSaO2 ≥ %85 Olan ve <%85 Olan Grupların Umbilikal Ven Kan Gaz› De¤erleri ve Apgar Skorları ile Karşılaştırılması