Türk toplumunda erken gebelik haftalarında yolk sak boyutları ile gebelik yaşının korelasyonunun incelenmesi

Amaç

Yolk sak sonografik olarak ilk tespit edilebilen ekstra-embriyonik yapıdır ve erken gebelik haftalannda embriyo gelişimi için önemli rol oynamaktadır. Çalışmamızda erken gebelik haftalannda gebelik yaşı ve yolk sak boyutlarının bir normogramını oluşturmayı amaçladık.

Yöntem

Erken gebelik haftasında başvuran 109 gebede transvajinal ultrasonografi ile yolk sak ölçümleri yapıldı. Yolk sak boyutunun, CRL ve gestasyonel kese ölçümünün gebelik haftasıyla korelasyonu incelendi.

Bulgular

CRL ölçümleri, Gestasyonel kese ve yolk sak boyutlan ile gestasyonel yaş arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon saptandı. Yolk sak boyutlannın gestasyonel yaşla birlikte doğrusal artış gösterdiği gözlendi. 

Sonuç

Yolk sak boyutu ile gestasyonel yaş arasındaki korelasyon CRL'deki kadar kuvvetli olmasa da CRL ölçümlerinin almamadığı erken gebelik haftalarında gebelik yaşının tayininde yolk sak ölçümlerinin kullanılabilmeği gözlendi.

Anahtar Kelimeler

Yolk sak, CRL(Crown-rump lenght), Gestasyonel kese

Giriş

Yolk sak 5-12. gebelik haftaları arasında ultrasonografik olarak ilk tespit edilen ekstraembriyonik yapı olup, bu haftalarda gözlenememesi genellikle fetal kaybın ilk belirtisidir(l,2). Erken gebelik haftalarında CRL(crown-rump uzunluğu) gebelik yaşının tayininde kullanılmakla birlikte, fetal polün net olarak gözlenemediği vakalarda yetersiz kalmaktadır.
Bu çalışmada erken gebelik haftalarında yolk sak boyutlarının bir normogramını oluşturmayı amaçladık. Normal değerleri ve normalden sapmaların klinik önemini inceledik.

Yöntem

Gebeliğin erken haftalarında başvuran, vajinal kanaması olmayan gebelerde transvajinal ultrasonografi ile yolk sak ölçümleri yapıldı. Toshiba SSD 270A 7.5 MHz transvajinal prob kullanıldı. Sadece düzenli mensturasyon gören ve son adet tarihinden emin olan hastalar çalışmaya dahil edildi. Gebelik yaşı son adet tarihine göre belirlendi. Fetal kutbun izlenebildiği vakalarda gebelik yaşı CRL ölçümleri ile teyit edildi. Her gebe sadece bir defa çalışmaya alındı. Yolk sakın longitudunal ve transvers uzunlukları ölçülüp aritmetik ortalaması alındı. Yolk sak boyutları ve fetal yaş arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla regresyon analizi uygulandı. Ortalama yolk sak boyutlarının iki standart deviasyon alt ve üstü anormal kabul edildi. İstatistiksel analiz için SPSS/PC (8. versiyon) paket programı kullanıldı. P< 0.05 olduğu durumlar istatiksel olarak anlamlı kabul edildi.

Bulgular

Ocak 1998 ile Aralık 1998 arasında toplam 109 hasta çalışmaya alındı. En küçük gebelik 5 hafta, en büyük gebelik 11 haftaydı, ölçümler Tablo 1'deki gibi dağılım gösteriyordu. Gestasyonel yaş ile gestasyonel kese (GK), CRL ve gestasyonel sak boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptandı (Tablo 2). Gebelik yaşı ve yolk sak boyutu arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla regresyon eğrisi (%95 konfidans limiti ile) oluşturuldu (Figür 1). Doğrusal bir korelasyon olduğu gözlendi. Yolk sak boyutlarının gebelik yaşı, GK ve CRL ölçümleri ile parelellik gösterdiği gözlendi (Tablo 3).
Yolk sak, CRL ve GK boyutlarını kullanarak adım adım çoklu regresyon analizi gerçekleştirildi. Değişkenlerden, gestasyonel yaşın tahmininde sadece CRL'nin 0.0001'lik bir önemliliğe ulaştığı gözlendi ( Gestasyonel yaş =1.78 + 0.12 CRL).
Gebelik haftası ve yolk sak boyutu arasında regresyon analizi uygulandığında doğrusal bir ilişki saptandı (y = 2.23+ O.38x, R2= 0.36, standart hata = 1. 305).
Yolk sak ölçümleri arasında üç vakada sak boyutu iki standart deviasyonun üstünde saptandı. Artı-eksi iki satandart deviyasyon aralığındaki gebelikler normal olarak sonlanırken, bu gebeliklerde durum daha farklıydı (Tablo 4).

Tartışma

Yolk sak 4. haftanın sonunda embriyonik hipoplastlan oluşumunu takiben meydana gelir (3). Son adet tarihinden itibaren 5 ile 10 hafta arasında gözlenememesi olası bir fetal kaybın, düzenli bir yolk sakın varlığı sağlıklı bir gebeliğin ilk göstergesidir (1, 4). Rutinde kullanılan transvajinal ölçümlerden elde edilen CRL chartları 6 hafta 2 günden başlayarak mevcuttur. Bu çalışmada yolk sak boyutu ile gebelik haftasının doğrusal bir ilişki gösterdiğini saptadık. Ölçümlerin gebelik haftasına bağlı olarak değişen normogramım oluşturduk. Bu normogramın gebelik haftasına bağlı olarak değişen normogramını oluşturduk. Bu normogramın CRL ölçümlerinin alınamadığı erken gebelik haftalarında kullanılabileceği kanaatindeyiz. İnsan embriyosunda yolk sak embriyo gelişimi ve organogenesis sırasında metabolik, besinsel ve hemopo etik pek çok işlev üstlenmektedir (3, 5). Bu sebeple sak boyutlarında normalden sapma gösteren vakalar, sayılan fonksiyonlarda bozulmaya neden olacağından fetal kayıp açısından risk grubunu oluşturur.

Sonuç

 Çalışmamızda yolk sak boyutunun anormal saptandığı üç hastadan birinde intrauten ölüm, birinde adrenal hiperplazi saptandı (Tesadüfi bir bulgu olduğu düşünüldü)(Tablo 4). Bir çıkarım yapmak için hasta sayımız yetersiz olmakla birlikte, vaka sayısının artırılması durumunda yeni anormal vakaların saptanabileceğini ve olası fetal kayıpların öngörülmesinde kullanılabileceği düşüncesindeyiz.

Kaynaklar

1) Lindsay DJ, Lovett IS, Lyons EA et al. Yolk sak diameter and shape at endovaginal US: predictors of pregnancy outcome in first trimester. Radiology 1992; 183:115-118
2) Levi. CS, Lyons EA, Dashefsky SM et al. Yolk sak number, size and morphologic features in monochorionic mono amniotic twin pregnancy. Canadian Association of Radiologists Journal 1996; 47:2:98-100
3) Moore KL. Formati'on of the bilaminar embriyo: the second hafta, in the Developing Human:Clinically Oriented Embriyoiogy, 4th ed,WB Saunders,Phıladelphıa, 1988:38-49.
4) Bree RL, Edwards M, Böhm-Velez M et al. Transvajinal sonography in the evaluation of normal early pregnancy: Correlation with HCG level. AJR 1989; 153:75-79
5) Stampone C, Nicotra M, Muttinelli C et al. Transvajinal sonography of yolk sak in normal and abnormal pregnancy. J Clin Ultrasound 1996;24:3-9

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Yolk sak ölçümleri
	Tablo 2 Gestasyonel yaşın öngörülmesinde kullanılabilecek regresyon denklemleri
	Tablo 3 Yolk sak ile gebelik yaşı ,GS ve CRL arasındaki regresyon demleri
	Tablo 4 Anormal yolk sak boyutu saptanan olgular