Gebelikte ortaya çıkan gastrik yakınmalarda helicobacter pylori'nin rolü var mı?

Amaç

Gebelerde ve hemşirelerde H.pylori prevalansının saptanması ve gebelikte görülen gastrik şikayetlerde H.pylorinin rolünün değerlendirilmesi.

Yöntem

Yüz gebe ve 30 hemşire çalışmaya alındı. H.pyloriye karşı oluşan İğler immunassay yöntemiyle tesbit edildi. Gebeler gastrik yakınmalarına göre iki gruba ayrıldı. Şiddetli gastrik şikayeti ile H.pylori seropozitifliği arasındaki ilişki incelendi. 

Bulgular

Yirmiiki gebe (%22) ve 12 hemşirede (% 40) H.pyloriye yönelik antikor tesbit edildi. Şiddetli gastrik şikayeti olan grupla, önemli şikayeti olmayan gebeler arasında H.Pylori prevalansı açısından istatistiksel fark bulunmadı. H.Pylori seropozitifliğinde yaş, gravida ve paranın etkisi bulunmadı.

Sonuç

Gebelerde görülen şiddetli gastrik şikayetlerde H.pylorinin rolü olmadığı tesbite dildi. Hastalarla yakın temas nedeniyle hemşirelerde H.pylori enfeksiyonu riski artmaktadır

Anahtar Kelimeler

Helicobacter Pylori, H.pylori antibodies

Giriş

Gebelikte değişen gastrointestinal fonksiyon ve anatomi nedeniyle gebelerin önemli bir bölümünde gastrointestinal sisteme bağlanabilecek çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkar. Bu şikayetlerin en tipik örneklen reflü ösafajit ve dispepsidir. Özellikle gebeliğin ileri evrelerinde ortaya çıkan bu şikayetler gebelerin hemen hemen yarısında gözlenir (1). İlk kez 1983 yılında tanımlandıktan sonra gastroenterologların ilgi odağı haline gelen Helicobacter pylori (HP) gram negatif spiral bakteri grubundandır. Diffuz, yüzeyel gastrit ve Tip-B gastrit gelişiminde önemli rolü olduğu düşünülen bakterinin (2), gastrik karsinom gelişiminde de rol oynadığını bildiren çalışmalar vardır (3).
HP seropozitifliğinin basit dispepsideki rolü tartışmalıdır (3,4). Duodenal ülserli hastalarda HP eradikasyonu sonrasında reflü ösafajitin arttığı bildirilmiştir (5).
Epidemiyolojik çalışmalar gelişmekte olan ülkelerde ve sosyoekonomik düzeyi düşük bölgelerde HP insidansının daha fazla olduğunu göstermektedir (6,7). Bu çalışmanın amacı Doğu Anadolu bölgesindeki gebelerde HP prevalansının saptanması ve gebelikde ortaya çıkan reflü ösafajit ile HP kolonizasyonu arasında olası bir ilişkinin irdelenmesidir.

Yöntem

Çalışma, Malatya Askeri Hastanesi Kadın Doğum Polikliniği'ne 1.6.1997-1.4.1998 tarihleri arasında yapıl- dı. Çalışmaya gebelik öncesi gastrointestinal sempto- mu bulunmayan, sigara ve alkol kullanma alışkanlığı olmayan, 35-40. gebelik haftaları arasındaki 100 gebe ile 30 sağlıklı hemşire dahil edildi. Tüm gebeler gast- rointestinal şikayetleri açısından değerlendirildi. Reflü şikayeti günde üç kez ve daha sık olanlar şiddetli gast- rik semptomu olan grup olarak tanımlandı. Gastrik şi- kayetleri daha az veya yok olanlar hafif form grubunu oluşturdular. Kontrol grubu, yaşlan 24-29 arası deği- şen, gastrointestinal semptomu bulunmayan 30 sağlık- lı hemşireden oluşturuldu. Tüm gruplar HP seropozi- tivitesi açısından değerlendirildi. HP pozitifliği kalitatif antihelicobacter pylori antibody ölçümüne dayalı im- munassay yöntemiyle çalışan ticari bir kit aracılığı ile ölçüldü (CLOser; Medical Instruments Corporation AG, Switzerland). Çalışmada kullanılan yöntemin, referans ELISA testine göre duyarlılığı % 98.8, özgüllüğü % 100'dür. Hastaların parmak ucundan mikropipet aracılığıyla alınan 25 pl tam kan test kabına damlatıldı. Test panelinde 30 dakika içinde çift bant oluşan hastalar HP pozitif, tek bant oluşanlar ise HP negatif olarak değerlendirildi. İstatistiksel değerlendirmeler Student t test, Mann Whitney U test ve ki kare yöntemi kullanılarak yapıldı. Anlamlılık sınırı olarak p<0.05 kabul edildi.

Bulgular

Çalışmaya dahil edilen gebelerin % 54'ünde gastrik şikayetler belirgin boyutlardayken, 46 hastada reflü ösafajit nadiren ortaya çıkmaktaydı. Gebeler gastrik şikayetlerine göre iki gruba ayrıldı. İki grup arasında yaş, gebelik ve doğum sayısı açısından istatistiksel fark bulunamadı (Tablo 1).
Helicobacter pylori enfeksiyonu 22 (% 22) gebede görüldü. HP pozitifliğinde yaş, gebelik sayısı ve do- ğum sayısının etkisi olmadığı tesbit edildi (Tablo 2). Sağlıklı hemşirelerden oluşan grupta ise 12 kişide (% 40) HP pozitif bulundu. Gebelikde ortaya çıkan şiddetli gastrik şikayetlerle HP seropozitivitesi arasında ilişki kurulamadı (Tablo 3).

Tartışma

Helicobacter pylori insidansı toplumdan topluma değişmekle birlikte, gelişmiş ülkelerde yaşla birlikte artmaktadır. Değişik yaş gruplarından asemptomatik bireylerde yapılan çalışmalara göre beş yaş altında % 6 olaninsidansın 35 yaş üzerinde % 31 olduğu bildirilmiştir (8). HP bulaşımının nasıl olduğu tam bilinmemekle beraber fekal-oral, oral-oral yolla olduğu sanılmaktadır (7). Gelişmekte olan ülkelerde ve sosyoekonomik düzeyin yetersiz olduğu bölgelerde insidansın daha yüksek olduğu bilinmektedir. Ülkemizde yapılan bir çalışmaya göre sağlıklı bireylerde % 68-86 HP sero pozitivitesi bildirilmiştir (9). Çalışmamızda elde ettiğimiz sonuca göre gebelerde HP seropozitivitesine % 22 oranında rastlanmaktadır. Diğer çalışmada verilen oranlara göre belirgin derecede düşük olan % 22'lik oran batı toplumlarında gebelerde bildirilen % 15.5- 22.9 oranlarla uyumludur (8,10,11). Ülkemize ait iki çalışma arasındaki farkın yöresel farklılık ve çalışmamızı oluşturan gebe grubunun sosyoekonomik açıdan ülke şartlarına göre belirli standartın üzerinde olmasından kaynaklandığını düşünmekteyiz.
Sağlıklı asemptomatik hemşirelerden oluşan kontrol grubumuzda bulduğumuz % 40'lık oran gebe populasyonunda tesbit edilen oranın yaklaşık iki katıdır. Özellikle HP ile enfekte hastalarda kullanılan aletlerin yetersiz dezenfeksiyonu ve genellikle eldivensiz çalışma sonucunda HP geçişinin arttığı gösterilmiştir (12). Bu nedenle sağlık personelinde HP seropozitivitesi genellikle normal populasyondan yüksek bulunmuştur (13,14).
Helicobacter pylorinin reflü ösafajitteki rolü tartışmalıdır. Bazı çalışmalarda dispepsi ve reflü ösafajit patogenezinde HP'nin rolü olduğu bu nedenle bu gruplarda HP varlığının araştırılması ve varsa tedavi edilmesi önerilirken (15,16), bazı çalışmacılar aksin HP tedavisi sonucunda reflü ösafajitin arttığını bildirmişlerdir (5). Bizim bulgularımıza göre gebelerde görülen reflü ösafajit ile HP seropozitifliği arasında ilişki yoktur. HP pozitif gebe grubuyla, HP negatif grup arasında yaş, gebelik ve doğum sayısı açısından fark bulamadık. Ancak HP seropozitifliği ile yaş arasındaki korelasyon açısından yorum yapmak için vaka sayımız yetersizdir. Helicobacter pylori ile Gastrik karsinom arasındaki olası ilişki nedeniyle özellikle sağlık personeli başta olmak üzere riskli gruplar taranmalı ve tedavi edilmelidir. Özellikle invaziv girişimlerin yapıldığı klinik ve laboratuvarlarda hemşire ve yardımcı sağlık personelini HP enfeksiyonu ve korunma yöntemleri hakkında bilgilendirilmelidir.

Sonuç

Sonuç olarak gebelerde görülen gastrik şikayetler ile Helicobacter pylori seropozitifliği arasında ilişki kurulamadı. Çalışmamızda Hp seropozitifliği gebelerde beklenen oranın altında bulunurken, sağlık personelinin önemli bir risk grubunu oluşturduğu tesbit edildi.
 

Kaynaklar

1) Varner M: Gebelikte genel tıbbi ve cerrahi hastalıklar. In Scott JR, DiSaia PJ, Hammond CB, Spellacy WN (eds): Danf'orth's Obstetrics and Gynecology. Philadelphia: Jb. Lippincott Company. S.Erez (çev. ed) 601-26; 1990.
2) Blasser MJ: Helicobacter pylori and the pathogenesis of gastroduodenal inflammation. J. Infect. Dis. l6l: 626-27, 1990.
3) Parsonnet J, Hansen S, Rodrigez L, Gelb AB, Warnke RA et al. Helicobacter pylori infection and gastric lymphoma. N Engl J Med. 330: 1267-71; 1994.
4) Tytgat GNJ, Lee A, Graham DY, Dixon MF, Rokkas T. The roles of infectious agents in peptic ulcer disease. Gastroenterol Int. 6: 76-89; 1993.
5) Labenz J, Blum AL, Bayerdorffer E, Meining A, Stolte M et al. Curing Helicobacter pylori infection in patients with duodenal ulcer may provoke reflux esophagitis. Gastroenterology. 112: 442-47; 1997.
6) Graham DY, Malaty HM, Evans DG, Klein PD, Adam E. Epidemiology of Helicobacter pylori in an asymptomatic population in the United States. Gastroenterology. 100: 1495-1501; 1991.
7) Megraud F. Epidemiology of Helicobacter pylori infection. Gastroenterol Clin North Am. 22: 73-88; 1993.
8) Blecker U, Landers S, Hauser B, Vandenplas Y. The prevalance of Helicobacter pylori positivity in a symptom free population aged 1 to 40 years. J Clin Epidemiol. 47: 1095-8; 1994.
9) Özden A, Dumlu Ş, Dönderici Ö. Türkiye'de Helicobacter pylori seroepidemiyolojisi. Gastroenteroloji 3: 664-8; 1992.
10) Blecker U, Landers S, Hauser B. Validation of a new serologic test for the detection of Helicobacter pylori. Acta Gastroenterol Belg. 56: 309-14; 1993.
11) Blecker U, Lanciers S, Hauser B, Vandenplas Y. Diagnosis of Helicobacter pylori infection in adults and children by using the Malakit Helicobacter pylori, a commercially evailable enzyme- linked immunosorbent assay. J Clin Microbiol. 31: 177-3; 1993.
12) Fantry GT, Zheng OX, James SP. Conventional cleaning and disinfection techniques eliminate the risk of endoscopic transmission of Helicobacter pylori. Am J Gastroenterol. 90: 227-32; 1995.
13) Braden P, Duan LP, Lembcke B, Caspary WF. Upper GI endoscopy is not a risk factor for HP infection-but medical practice is. Gastroenterology 106: 56; 1994.
14) Wilhoite SL, Donald AF, Soike DR, Kalbfleich JH, Thomas E. Increased prevalance of Helicobacter pylori antibodies among nurses. Arch Intern Med. 153: 708-12; 1993.
15) Nagahata Y, Kawakita N, Azumi Y, Numara N, Yano M et al. Etiologic involvement of Helicobacter pylori in reflux gastritis after gastrectomy. Am J Gastroenterol. 91: 2130-34; 1996.
16) Labenz J, Tillenburg B, Peitz U, Borsch G. Long-term consequences of Helicobacter pylori eradication: clinical aspects. Scand J Gastroenterol. 215: 111-5; 1996.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Olguların Obstetrilc Özellikleri ile Gastrik Yakınmalarının Karşılaştırılması
	Tablo 2 Olguların Obstetrik Özelliklerinin H.Pylori Seropozitifliğine Göre Dağılımı
	Tablo 3 Gebelikte Ortaya Çıkan Şiddetli Gastrik Semptomlarla H.Pylori Varlığının Rolü