Preeklampsili gebeler ile normal gebelerde trombosit volümünün karşılaştırılması

Amaç

Preeklampsi ve eklampsi tanısı konan gebelerin trombosit volümlerinin normal gebeler ile karşılaştırılması.

Yöntem

SSK Bakırköy Doğumevi perinatoloji servisine 1995-1997 yılları arasında preeklampsi-eklampsi tanısı konularak yatırılan 234 hasta çalışmaya alındı. Hastaların trombosit volümü (MPV) ve trombosit sayısı değerleri J.S. Coulter coun- ter electronics LTD, ENGALAND cihazında yapıldı. Birkaç gün sonra ölçümler yeniden yapılarak bulunan iki değerin orta- laması alında. Kontrol grubu oiarakta gebe polikliniğine gelen 248 sağlıklı gebe alındı. Kontrol grubundaki gebelerdende birkaç gün ara ile 2 kez trombosit volümü (MPV) ve trombosit sayısı değerleri alınarak bulunan değerlerin ortalaması alın- dı. Çalışmada preeklampsili hasta grubuna ve kontrol grubuna 31-36 haftalık gestasyonu olan gebeler alındı. Sistemik hastalığı olan, hematolojik hastalığı olan, heparin veya aspirin kullanan gebeler ise çalışmaya alınmadı. Bulgular: Platelet volümünün preeklampsili hasta grubunda kontrol grubuna göre ileri derecede anlamlı olarak artmış ol- duğu görüldü (p=0.0001). Trombosit sayısında preeklamptik hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede azalmış olduğu bulundu (p=0.001). Preeklamptik hasta grubunda trombosit volümü ile trombosit sayısı arasında anlamlı bir korelasyon saptanmadı (r=0.16).

Bulgular

Platelet volümünün (MPV) preeklampside anlamlı bir şekilde arttığının gösterilmesine rağmen, normal gebelerin değerleri ile çakışmanın fazla olması nedeni ile trombosit volümünün bir tarama testi olarak kullanılması mümkün değildir.

Sonuç

Seri halinde yapılan platelet volüm ölçümlerinde artışın normalden fazla olmasının preeklampsi açısından uyarıcı olabileceği düşünüldü.

Anahtar Kelimeler

Pre-eklamptik, Platelet volüm

Giriş

Preeklampsi ve eklampsi tüm gebeliklerin %1-5'ini etkilemektedir. Yapılan çalışmalar bu bozukluklarda artmış metarnel trombosit agregasyonun etyolojik faktör olabileceğini göstermektedir (1, 3). Trombosit agregasyonundaki değişikliğin dinamik agregasyon, disagregasyon siklusuna bağlı trombosit yıkımini yansıttığı düşünülmektedir (4, 5). Trombositlerin pre-eklampsıdeki rolü tam olarak bilinmemekle bereber erken gebelikte başlanıp kullanılan aspirinin faydalı olması trombositlerin erken zamanda bir rolünün olabileceğini düşündürmektedir (6-9). Preeklamptik gebelerde trombosit agregasyonuna paralel olarak trombosit sayısının azaldığı ve platelet volümünün (MPV) arttığı gösterilmiştir (10, 11). Normal gebelikte trombosit sayısı hafif bir azalma göstermekte, preeklamptik hastalarda bu daha belirgin hale gelmekte ama nadiren trombositopeni gelişmektedir (2, 12, 13). Normal gebelerde trombositlerin fonksiyon göstergesi olarak MPV'nin trombosit sayısından daha anlamlı olabileceği bildirilmiştir (14). MPV'nin pre-eklampsinin şiddeti ile pozitif korelasyon gösterdiği bildirilmiştir (1, 10). Çalışmaların çoğu retrospektif olduğu için MPV değişikliğinin klinik problemlerden önce mi sonra mı olduğu tam olarak ortaya konulmamıştır. Ama bu değişimin haftalarla ifade edilebilecek bir süreçte geliştiği ve klinik problemden 2-5 hafta önce geliştiği bildirilmiştir (15).
Bu çalışmanın amacı preeklamptik gebelerle normal gebelerin trombosit sayı ve volümünün karşılaştırılmasıdır.

Yöntem

SSK Bakırköy Doğumevi Kadın ve Çocuk Hastalıkları eğitim hastanesi perinatoloji servisine 1995-1997 yılları arasında pre-eklampsi tanısıyla yatırılan, gebelik haftaları 31-36 arasında değişen 234 hasta çalışmaya alındı. Bu hastalardan 9'u eklampsi tanısı almıştı. Kontrol grubuna normal gebe polikliniğine gebelik takibi için başvuran, pre-eklampsi ve herhangi bir sistemik hastalığı olmayan, 31-36 gebelik haftaları arasında olan 248 gebe alındı. Pre-eklampsi eklampsi hasta grubunda trombosit sayısı ve trombosit volümü değer- leri alındı. Takipeden birkaç gün içinde trombosit sayısı ve volümü değerleri yeniden alınarak bu değerlerin ortalaması alındı. Kontrol grubunda da trombosit sayısı ve volümü değerleri alındıktan birkaç gün sonra trombosit sayısı ve volümü değerleri yeniden alınarak bulunan değerlerin ortalaması alındı. Kan sayımları J.S. Coulter Counter Elctronics LTD, ENGLAND aletiyle yapıldı. Preeklampsi tanısı ayrı iki zamanda kan bısıncının 140/90 mm Hg den yüksek olması ve 24 saatlik idrarda 0.5 gr'dan yüksek proteinüri ve/veya ödem kriterleriyle konulmuştu. Eklampsi tanısı pre-eklampsiye ek olarak tonik-klonik kasılmalarla seyreden ve bilinç kaybının geliştiği konvulziyonların eşlik etmesi ile konulmuştu. 30 gebelik haftasının altında olan, başka sistemik veya hematolojik hastalığı olan, heparin veya aspirin kullanan gebeler çalışmaya alınmadı.
Preeklampsi, eklampsi ve normal gebelerin trombosit sayıları, Trombosit Volümü (MPV) karşılaştırıldı ve aradaki farkların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığına bakıldı. Elde edilen veriler SPSS for Windows 5.0 istatistik paket programında değerlendirildi. Yaş, trombosit sayısı ve trombosit volümü karşılaştırmalarında Student t testi, gebelik ve parite karşılaştırılmasında Mann & Whitney U testi, kategorik değişkenlerin değerlendirilmesinde Chi-Sqyare testi kullanıldı.

Bulgular

Normal gebe grubu ile yapılan karşılaştırmalarda eklampsi geçiren gebeler pre-eklampsili gebeler ile birlikte alındı, pre-eklampsi ve normal gebelerin yaş, gebelik ve parite ile ilgili bilgileri Tablo-1'de gösterilmiştir. Normal gebelerin yaş ortalaması pre-eklampsi grubundan daha düşüktü (p=>0.001). Her iki grup arasında gebelik sayısı ve parite sayısı açısından anlamlı fark yoktu (p>0.05).
Pre-eklampsi ve kontrol gruplarının trombosit sayısı ve platelet volümünün (MPV) karşılaştırılması Tablo2 ve Şekil l'de gösterilmiştir. Pre-eklampsi grubunda trombosit sayısı normal gebe gaıbuna göre anlamlı derecede düşüktü (p=0.001). Buna karşı trombosit volümü (MPV) preeklampsi grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede daha yüksekti (p=0.0001). Pre-eklampsili hastalarda trombosit volümü ile trombosit sayısı arasında herhangi anlamlı bir korelasyon saptanmadı (r=0.16). Normal gebe grubunda ise trombosit sayısı arttıkça trombosit volümünün azaldığı gözlendi ve negatif korelasyon istatistiksel olarak anlamlı idi (r = 0.37, p=0.001).
Eklampsi hastaları ayrı olarak değerlendirildiğinde, yaş ortalaması, gebelik ve parite ortalamasının preeklampsili hastalara göre daha düşük olduğu gözlendi. Preeklamptik ve eklamptik hastalar arasında trombosit volümü ve sayısı açısından anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında ise gebelik ve parite sayıları anlamlı olarak düşükken (p>0.05). Tablo 3, Tablo 4.

Tartışma

Normal gebelerde trombosit sayısının azaldığı (1) ve pre-eklampsili gebelerde daha da azıldığı biliniyor (2,12,13,16,17). Bunun nedeninin artmış trombosit adhezyonu ve pre-eklampsili hastalarda artmış trombosit agregasyonuna ve bunu bağlı yıkıma bağlı olduğu tahmin ediliyor.
Trombositler agrege olunca retiküloendotelyal sistem tarafından temizleniyor, trombosit sayısı azalarak trombosit sentez ve salınımına neden oluyor, böylece volümü daha büyük olan genç trombositler dolaşıma salınıyor. Bir çok çalışma artmış trombosit volümünün trombositlerdeki artmış yıkımı yansıttığını göstermiştir (1,2,12,13,16, 17).
Bu çalışmada preeklamptik gebelerde normal gebelere göre trombosit sayısının daha düşük olduğunu ve MPV'nin daha yüksek olduğunu gözlemledik. Bu sonuç daha önceki çalışmaların sonuçlarıyla uyumluy- du (2, 12, 13). Eklamptik hastalarda beklenenin aksi- ne trombosit sayı ve volümleri normal gebelerinkin- den farklı değildi. Hasta sayısının az olması nedeniyle bu sonucu yorumlamak zordur. Preklamptik gebeler- de MPV normal gebelere göre yüksek bulunmasına rağmen her iki grup arasında fazla sayıda ortak değer (çakışmanın) görülmesi, tek bir değerin tanı açısından bir değerinin olmadığını gösteriyor. Yapılan bazı çalış- malarda bir değerden çok seri halinde taskip edilen değerlerin anlamlı olduğu gösterilmiştir (10, 11). Bir başka çalışmada pre-eklampsi gelişen gebelerin 1. tri- mesterde bakılan MPV'lerinin pre-eklampsi gelişme- yen gebelerle aynı olduğu, 2. ve 3- trimestere doğru MPV'lerdeki artışın normal gebelerinkine göre belirgin olarak fazla olduğu gösterilmiştir (11). Prospektif yapılan ve trombosit agregasyonu ve MPV'nin birlikte değerlendirildiği bir çalışmada pre-eklampsi gelişmeden 2-5 hafta öncesinden trombosit agregasyonuda ve MPV'de aıtam olduğu gösterilmiştir (15). Aynı çalış- mada aspirin kullanımının trombosit agregasyonu ve MPV'yi azalttığı ve trombosit sayısını artırdığı gösterilmiştir. Aspirin kullanımının pre-eklampsiyi önlemesinin mekanizmasının trombosit agresgasyonunu azaltma ile ilgili olduğu tahmin ediliyor. Aynı araştırmacılar aspirin kullanan gebelerde agregasyonun normal bulunmasının preeklampsi gelişeceğine dair bir belirti olabileceğini belirtmişlerdir.
Trombositlerdeki bu değişiklik klinik tablodan en az bir hafta önce geliştiğinden, birçok yazar trombositlerin pre-eklampsi patofizyolojisinde rolü olduğuna inanıyor (2).

Sonuç

Sonuç olarak önceki çalışmalarında ışığı altında trombosit volümünün preeklamside arttığı, bu artışın klinik tablodan 2-5 hafta önce geliştiği görsterilmesine rağmen, normal gebelerin değerleriyle çakışmanın fazla olması dolayısıyla MPV'yi bir tarama veya tanı testi olarak kullanmak mümkün değildir. Ama seri halinde yapılan MPV ölçümlerinde artışın normalden fazla olması pre-eklampsi açısından uyarıcı olabilir. Yapılan çalışmalarda 0.8-1 fi artışın anlamlı olabileceği ve pre-eklampsi gelişmesini 1-2 hafta önceden belirleyebileceği ifade edilmiştir (10, 11).

 

Kaynaklar

1. Glise C, Inglis TCM. Thrombocytopenia and macrothrombocyto.sis in gestational hypertension. Br. J. Obstet Gynaecol, 88: 1115-9, 1981
2. Redman CWG, Bonnar J. Beilin L. Early platelet comsumption in pre-eclampsia. Br. Med. J. 1: 467-9, 1978.
3. Trudinger BJ. Platelet and intrauterine growth retardation. Br. J. Obstet Gynaecol, 83: 284-6, 1976
4. Ahmed Y, Sullivan MHF, Elder MG. Detection platelet clesensitization in pregnancy induced hypertension is dependent on the agonist used. Thromb Haemost, 65: 474-7, 1991
5. Ahmed Y. Sullivan MHF, Pearce JM, Elder MG. Changes in platelet function in pregnancies complicated by fetal growth retardation. Eur.I Obstet Gynaecol Reprocl Biol, 42: 171-5, 1991.
6. Beaufils M, Uzan S, donsimani R, Colan JC. Prevention of preeclampsia by early antiplatelet therapy Lancet, I: 840-3, 1985.
7. Wallenburg HCS, Dekker GA, Mukowitch JW, rathman.s P. Low dose aspirin prevents pregnancy induced hypertension and pieeklampsi ain angiotensin sensitive primigravidae Lancet, i: 1-3, 1986.
8. Benigni A, Gregorini G, Frusca T, et al. Effect of low dose aspirin on fetal and maternal generation of tromboxane by platelets in women at risk for pregnancy induced hypertension. N. Eng J Med, 321: 357-62, 1989.
9. Schiff E, peleg E, Goldenberg M, et al. the use of aspirin to prevent pregnancy induced hypertension and lower the ratio of tromboxane A2 to prostacyclin in reletively high risk pergnancies. li. Eng J Med, 321: 351-6, 1989.
10. Walker JJ, Cameron AD, Bjornson S, Singer CRJ, Fraser C. Can patelet volume predict progressive hypertensive disaese in pregnancy. Am J obstet Gynecol, l6l:676-9, 9189.
11. Ahmed Y, VAN ıddelİnge B, Paul C, Sullivan MHF, Elder MG. Retrospective analysis of platelet nmbers and volumes in preeclampsia. Br J Obstet Gynaecol, 100: 216-20, 1993.
12. Lindheimer MD & Katz A I. Pathophysiology of pre-eklampsia. Ann Rev Med, 3: 273-89. 1981.
13. Stubbs T.M, Lazarchik J, van Darsten P, Cox | & Loadholt C. B Evidence of accelerated platelet production and comsumption in non-thrombocytopenic pre-eclampsia. Am J Obtet Gynecol, 155: 263-5, 1986.
14. Tygart S.G, Me. Royan D., Spinanto J A, Me Royan C. ] & Kitay D. Z. Longitudional study of platelet indices during normal pregnancy. Am J obstet Gynecol, 154: 883-7, 1986.
15. Renata Hutt, MRC, LRCP, SO Ogunniyi, MB, ChB, inHF Sullivan PhD and M. G Elder MD. Increased platelet volume and aggregation precede the onset of pre-eclampsia. Obstet & Gynecol, 83: 146-9, 1994.
16. O'Brien Wf, Saba HI, Knuppel RA, SurboJC, Chone GR. Alteration in platelet consumption and aggregation in normal pregnancy and pre-eclanpsia. Am J Obstet Gynecol, 155: 486-90, 1986.
17. Fay RA, Bromham DR, Brooks [A, Gebski VJ. Plateletes and uric acid in the prediction of preeclampsia. Am ] Obstet Gynecol, 152: 1038-9, 1985.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Preeklamptik ile Kontrol Grubunun Yaş, Gebelik ve Parite Özellikleri
	Tablo 2. Pre-eklampsi ile Kontrol Grubunun Karşılaştırılması
	Şekil 1 MPV'nin preklampsi ve kontrol grubunda dağılımı
	Tablo 3 Eklampsi ile Normal Gebe Grubunun Karşılaştırılması
	Tablo 4 Eklampsi ile Pre-eklampsi Grubunun Karşılaştırılması