Gebeliğe bağlı bacak kramplarında oral magnezyum tedavisi

Amaç

Gebeliğe bağlı bacak kromplarıda oral magnezyum tedavisinin etkinliğini araştırmak.

Yöntem

Bacak krampları ile başvuran 20. ila 36. Gebelik haftalarındaki gebelirin krampları görsel skala ile değerlendirildi.Serum magnezyum ve kalsiyum seviyeleri ölçüldü. 48 olgudan oluşan tedavi gurubuna bir demir preparatı ile birlikte 610 mg magnezyum sitrat içeren oral çiğneme tabletlerinden günde 3 kez verildi.17 olgudan oluşan kontrol grubuna ise sadece demir preparatı verildi. 15 ila 30 gün sonra bacak krampları görsel skala ile tekrar değerlendirildi. Serum magnezyum ve kalsiyum değerleri ölçüldü.

Bulgular

Her iki gurubun yaş, gebelik haftası, parite, tedavi öncesi ve sonrası serum magnezyum ve kalsiyum değerleri arasında anlamlı bir farklılık yoktu. Magnezyum tedavisi verilen grupta bacak kramplarının anlamlı ölçüde azaldığı saptandı. (p<0.0001) Kontrol grubunda anlamlı bir azalış izlenmedi. Tedavi grubunda 6 olguda hafif yan etkiler izlendi.

Sonuç

Gebelikte oluşan bacak kramplarıda oral magnezyum tedavisinin etkin olarak kullanabileceği kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler

Magnezyum, gebeliğe bağlı bacak krampları.

Giriş

Gebelerin yaklaşık %5-30'unda genellikle geç gebelik aylarında ortaya çıkan ve obstetrik komplikasyonlarda ilgisi olmayan bacak krampları oluşabilmektedir (1-3). Kesin nedeni ve tedavisi henüz belirlenmemiş olan bu kramplar için farklı görüş ve tedavi seçenekleri ileri sürülmektedir. Genellikle kalsiyum substitisyon tedavisi uygulanan çalışmaların sonuçları tartışmalıdır (1,4,5). Son yıllarda gebelikte görülen bacak kramplarını etiyoloji ve tedavisinde magnezyumun rol oynadığını bildiren çalışmalar yapılmıştır (3,6,7). Bu çalışmada gebelikte görülen bacak krampları olan olgularda serum kalsiyum ve magnezyum değerleri araştırılmış ve oral magnezyum tedavisinin etkinliği incelenmiştir.

Yöntem

Bu çalışmada SSK Ege Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Hastanesinde 1-Mayıs 1997 ile 31 Ocak 1998 tarihleri arasında gebelikte oluşan bacak krampları yakınmaları ile başvuran hastalarda yapıldı.20.36. gebelik haftalarında ve bacak krampları tarif eden ve önemli bir başka sorunu olmayan 100 sağlıklı gebe incelemeye alındı.Bacak krampların şiddeti 0-100 arasında değişen görsel skala ile belirlendi. Serum Mg ve Ca değerleri SSK tepecik Eğitim Hastanesi biyokimya laboratuarlarında incelendi. (Normal değerler Mg: 1.9-2.5 mg/dl Ca: 8.1-10.5 mg/dl) Bu gruptan randomize olarak seçilen 60 olguya tek doz demir preparatı ile birlikte 610 mg magnezyum sitrat içeren çiğneme tabletlerinden (Magnesium Diasporal, Potina, Germany) günde 3 kez verildi. Gebelerin bu sürede başka hiçbir ilaç kullanmamaları isetendi. 15 ila 30 gün sonra olgular tekrar kontrole çağrılarak serum magnezyum ve kalsiyum değerleri ölçüldü. Kramplar hakkında bilgi alınarak ağrı şiddetlmeri görsel skala ile tekrar değerlendirildil. Tedavi grubunda 48 olgu kontrol grubunda ise 17 olgu araşırma protokülünü tamamladı.Sonuçlar Student t testi ile karşılaştırıldı.

Bulgular

Tedavi ve kontrol gruplarının klinik özellikleri ve bacak krampları ile ilgili yakınmaları Tablo l'de izlenmektedir.
Her iki grup arasında klinik özellikler açısından bir farklılık saptanmadı. Her iki gruptaki toplam 65 gebeden 41'I (%63) krampların gece oluştuğunu ifade ederken 9 olgu (%13-8) krampların gündüz olduğunu 15 olgu ise %23 hem gece hem de gündüz kramplar geliştiğini belirtti.
Krampların oluşturduğu ağrı şiddeti görsel skala ile değerlendirildiğinde tedavi grubunda 65.42±179-75 olan ağrı şiddetinin tedavi sonrasında 24.48±20.27'ye düştüğü saptandı. (p<0.0001) Kontrol grubunda ise ağrı şiddetinin 59-71.±17.54 iken plasebo sonrası 49-51±22.28 değerlerine indiği fakat bunun anlamlı bir farklılık göstermediği saptandı. (p>0.05) Her iki grup karşılaştırıldığında ise görsel ağrı skalasındaki değerlerin benzer olduğu (p>0.05) fakat magnezyum tedavisi verilen grupta tedavi sonrası anlamlı bir azalma olduğu saptandı (pO.OOOl). Her iki grubun tedavi öncesi ve sonrası magnezyum ve kalsiyum değerleri Tablo 2'de izlenmektedir. Her iki grup içinde ve arasında tedavi öncesi ve sonrası serum magnezyum ve kalsiyum değerleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmadı. Tedavi grubunda bir olgu günde 3 kez diare nedeniyle tadviyi 15. Günde bıraktığını ifade etti. Aynı grupta ise 6 olguda ise tadavinin ilk günlerinde bir iki kez diare bulantı ve kusma olduğu belirtildi. Bu olgular tedavinin ilerleyen günlerinde yakınmalarını azalmdığını veya kontrol grubunda ise iki olguda mide bulantısı olduğunu belirtti.

Tartışma

Bacak, krampları gebeliğin ilerleyen aylarında ortaya çıkan fizyolojik değişikliklerdendir. Gebelerin %5-10'unda görülen bu yakınmalar değişik şiddette görülebilmektedirler (1-4). Genellikle oral kalsiyum tedavisinin uygulandığı bu yakınmalarda magnezyum tedavisinin de etkin olduğunu ileri süren çalışmalar izlenmektedir (3,7,8). Magnezyum eksikliğinde kaslarda tremor ataksi ve kramplar olduğu bilinmektedir (9,10). Bu çalışmada bacak krampları yakınmaları olan gebelerde serum magnezyum ve kalsiyum değerleri incelenerek oral magnezyum tedavisinin etkinliği araştırılmıştır. Araştırma grubumuzdaki olgularda tedavi öncesi ve sonrası serum magnezyum ve kalsiyum değerleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmadı. Oral magnezyum çiğneme tabletleri verilen tedavi grubundaki olgularda da serum magnezyum ve kalsiyum değerlerinde anlamlı bir farklılık saptanmadı. Oral magnezyum çiğneme tabletleri verilen teadvi grubundaki olgularda da serum magnezyum ve kalsiyum değerlerinde anlamlı bir değişme gözlenmedi. Benzer çalışmalarda da serum magnezyum ve iyonize kalsiyum değerlerinde, magnezyum ve plasebo verilen gruplar arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (4,5,11,12). Magnezyum verilen olgulada 24 saatlik idrarda atılan total magnezyum miktarında ise anlamlı ölçüde bir artış saptanmıştır (7). Böbrek yetmezliği yoksa aşırı alınmayan magnezyumun plazma değerlerini arttırmadığı gösterilmiştir (11). Gebelikte 18. Haftadan sonra serum magnezyum değerlerinde düşme olduğunu belirten çalışmalar da mevcuttur (12). Magnezyum eksikliğini saptamak ve klinik bulgularla bağdaştırmak aslında zordur. Çünkü total vücut magnezyum eksikliğini saptamak ve klinik bulgularla bağdaştırmak aslında zordur. Çünkü total vücut magnezyumunun «50'si (25-28 gram) kemiklerde depo edilmiş durumdadır (7). Geriye kalanın sadece %1'I ekstrase-lüler kompartmandadır. Plazma değerleri ile intraselü-ler magnezyum değerleri arasında da kesin bir korelasyon yoktur. Daha aydınlatıcı olarak düşünülen iyonize magnezyum değerleri ölçümleri de henüz kilinik rutin incelemelere girmemeştir. Bizim çalışmamızda bacak kramları yakınmaları olan 20-36. Gebelik haftaları arasındaki hastalarda serum Mg ve Ca değerleri normal ortalama seviyesinde bulunmuş ve teadvi grubunda oral magnezyum tedavisi ile bu değerler etkilenmiştir. Bacak kramplarının şiddetli visüel ağrı skalası ile değerlendirildiğinde ise Mg verilen grupta ağrı skalasında belirgin bir düşüş saptanmıştır. (p<0.0001) Dahle ve ark. (7 yaptıkları benzer çalışmada olumlu sonuç aldıklarını bildirmişlerdir.

Sonuç

Magnezyum tedavisi alan golgularımızın 724sinde (%14.5) yan etkiler bildirilmiştir. Sadece bir olgu 15 günlük tedavi sonrası diare şikayetinin devam etmesi nedeniyle tedaviyi bırakmak zorunda kalmıştır. Diğer 6 olguda yan etkiler ise tedavi süresince gittkçe azalmıştır. Benzer yan etkiler diğer çalışmalarda da belirtilmiştir (6).

 

Kaynaklar

1.Bracker M, Enkin M, Campell H, chalmers I: Symtomps in pregnancy: nausea and vomiting, heartbum, constipation and leg cramps. in Chalmers I. Enkin M, Keirse MSCN (eds): Effective çare in pregnancy and childbirth oxford University Pres, 508-11, 1990.
2.Mauss HJ, Schwangercchafts bedingt Waderkramte, Med Welt, 36: 1570-1, 1970.
3 Riss P, Batrhl W, Jelincic D. Zur Klinik und thrapie von wa-de-kaften in der schwangershafts (Clinical and theapeutic aspets of muscle cramps during pregnancy) geburtshilfe Frauenheikd, 43: 329-31, 1983.
4.Hammar M, Larsson L, tegler L: Calcium treatment of leg cramps in pregnancy. Açta Obstet Gynecol Scand, 60: 345-7, 1981.
5.Hammar H, Berg G, Solheim F, Larsson L: Calcum and mag-nesium status in pregnant women: a comparison between treatment with calcum and vitamin C and pregnant women with leg cramps. in J of Vitamin Nutr Res. 57: 179-83, 1987.
6.Spatling L, Spatling G: Magnesium supplementation, in pregnancy. A double blind study. British J obstet Gynecol, 95: 120-125, 1988.
7.Dahle LO, Berg G, Hammar M. Hurting M, Larsson L: The effect of roal magnesium substitution on pregnancy indu-ced leg crampt. Am J Obstet Gynecol, 173: 175-80, 1995.
8.Johansson AW. Magnesium infusion in decompensated hypomagnesemic patients. Açta pharmacol Toxical 54 Suppl 1: 125-8, 1984.
9.Classen HG, A chilles W, Bachen M, et al. Magnesium indi-cations concerning diagnosis and treatment in man. Magnes Bull, 8: 117-35, 1986.
10.Ebel H, Günter T: magnesium metabolism A review J Clin Chen Clin Biochem, 18: 257-270, 1980.
11.Antoni DH, Engel M, Gumpel N. die Therapie von supra-venticularen und ventircularen Herzhythtusstörungen, mit-magnesium mag Bull, 11: 125-29, 1989.
12.Dahlman T, Sjoberg HE, Bucht E. Calcium homeostasis in normal pregnancy and puerperium. Açta Obstet Gynecol Scand, 73: 393-8, 1994.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Tedavi ve Kontrol Gruplarının Klinik Özellikleri ve Bacak Krampları ile İlgili Yakınmalar
	Tablo 2 Her İki Grubun Tedavi Öncesi ve Sonrası Magnezyum ve Kalsiyum Değerleri