Ailesel resiprokal translokasyon olgusu ve tekrarlayan düşükler

Amaç

Çalışmamızda, 11 ve 13'üncü kromozomların uzun kolları arasında oluşan ailesel dengeli translokasyon bildirilmiştir.

Olgu

Ulaşılabilen aile bireylerinden 4 taşıyıcının hiçbirinde fenotipik bir abnormalite bulunmamıştır, ancak bu bireylerde görülen habituel abortuslar gamet oluşumunuda translokasyo-nun dengesiz dağılımı sonucunda olabileceği düşünülmektedir.

Sonuç

Proband, babası, erkek kardeşi ve halasında da saptanan resiprokal translokasyon ailenin bundan sonraki tüm gebeliklerine prenatal sitogenetik tanı gerekliliğini or-taya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dengeli translokasyon, Hambituel abortus

Giriş

Tüm gebeliklerin % 10-20'si spontan abortus ile sonlanmaktadır (1). Spontan abortuslar uterin anomaliler, hormonal dengesizlikler, immünolojik etkenler, enfeksiyon veya genetik hastalıklar gibi birçok farklı nedenlerle oluşabilmektedir. Düşük materyalinden yapılan sitogenetik çalışmalarda yaklaşık % 50 oranında kromozomal anomaliler saptanmıştır. Bu kromozomal anomalilerin yaklaşık %4-5'ini yapısal kromozomal anomaliler oluşturmaktadır (2).
Toplumda fenotipik olarak normal görünen yetişkinlerin dengeli kromozom anomalisi taşıma sıklığı 1/500 olması nedeni ile evli çiftlerde bu oran 1/ 250'dir (1). İki ya da daha fazla düşük öyküsü olan çiftlerde, çiftlerden birinde dengeli yapısal bir kromozom anomalisi gözlenme oranı % 5-7 arasındadır (3). Bu oran çiftlerdeki spontan düşük, ölü doğum, ano-malili fetus ve intrauterin ölüm öykülerinin artması ile orantılı olarak % 10'lara kadar yükselebilmektedir (2).

Olgu

Reprodüktif öyküsünde bir 55 aylık intrauterin ölüm, 2.5 aylık ve 3 aylık olmak üzere iki spontan abortus bulunan 11 yıllık evli çift, sitogenetik inceleme için laboratuvarımıza refere edilmiştir. İncelemeye alınan 32 yaşındaki kadın ve 34 yaşındaki erkek, fenotip ve zeka olarak tamamen normal görünümlü olup aralarında herhangi bir akrabalık ilişkisi bulunmamaktadır. Standart periferik kan lenfosit kültürü ve GTG bantlama sonucunda eşlerin karyotipleri elde edilmiştir. Erkekde normal karyotip (46,XY) kadında resiprokal translokasyon 46,XX,t (11; 13) (q23;q34) belirlenmiştir. Resiprokal translokasyonun orjinini belirlemek amacıyla probandımızın anne, baba ve ulaşılabilen akrabalarının sitogenetik incelenmesinde ba-ba, erkek kardeş ve halanın da aynı resiprokal translokasyonu taşıdığı tesbit edilmiştir (Şekil 1).
Pedigri analizinde probandın 0-1 hafta yaşayan ve fenotip olarak normal görünen 2 tane ölü erkek kardeşinin ve 3'ü evli l'i bekar 4 tane sağlıklı yaşayan erkek kardeşinin olduğu belirlenmiştir. Probandın kardeşlerinin hiçbirinde spontan düşük ve intrauterin ölüm öyküsü bulunmamaktadır ve hepsi sağlıklı çocuklara sahiptir. Probandın halasının 3 tane spontan düşük ve bir tane intrauterin ölü doğum öyküsünün olduğu görülmüştür (Şekil 2).

Tartışma

Dengeli kromozom anomali taşıyıcısı olan bireylerde bütün genetik bilgi farklı olarak paketlenmiş olsa da eksiksiz olarak bulunmaktadır. Bu nedenle dengeli resiprokal translokasyon taşıyıcı birey fenotipik olarak normaldir, ancak kromozomal olarak dengesiz gamet üretme ve anormal progeni yönünden anlamlı oranda artmış riske sahiptir (4).
Dengeli resiprokal translokasyon taşıyıcısı anne veya babada gametler oluşurkun 1. mayos bölünmede 4 kromozom 2 yavru hücreye çeşitli şekillerde (Alternate, Adjacent 21, Adjacent 2) dağılarak ayrışıma (segregasyon) uğramakta ve gametleri oluşturmaktadır. Alternate ayrışımda oluşan gametlerin yarısı dengeli kromozom taşıyıcısı olurken diğer yarısı normal kromozom içeriğine sahiptir. Adjecent 1 ve 2 ayrışı. mında oluşan gametler dengesiz kromozom içeriğine sahip parsiyel monozomik ve parsiyel trizomik ürünler oluşturmaktadır (2).
Probandımızın iki spontan abortus ve intrauterin ölümü içeren reprodüktif öyküsü kromozomal analiz sonunda saptanan resiprokal translokasyon taşıyıcılığı ile uyumludur. Bu çiftin oluşan tüm gebelikleri düşük, intrauterin fetal ölüm, konjenital anomalili bebek kromozomal olarak etkilenmiş (taşıyıcı) fakat normal fenotipli bebek veya tamamen sağlıklı bebek ihtimallerine sahiptir (1).,
Resiprokal translokasyonlarda anne veya baba taşıyıcıların dengesiz gamet oluşturma riski eşittir. Mayotik segregasyon sonunda oluşan dengesiz gamet oranı 4/6, gibi son derece yüksek oranda olmasına rağmen dengesiz gametlerin büyük çoğunluğunun döllenme yeteneği bulunmamaktadır ve dengesiz gamet ile döllenme çoğunlukla embriyonik kayıp veya kendiliğinden düşük ile sonuçlanmaktadır. Eğer fetus canlı kalmayı başarır ise fenotipik olarak anormal olması beklenmektedir. Bu nedenle dengeli translokasyon taşıyan ailelere amniosentez uygulanan olgularda dengesiz kromozom anomali risk oranı % 11.7 (anomalili fetus) olarak tesbit edilmektedir (4). Normal fenotipli fetuslarda ise dengeli taşıyıcı karyotipi ve normal karyotip oranlarının eşit olduğu yine aynı çalışmalarda gösterilmektedir.
Jonathan P.Park ve arkadaşları tarafından ailesel (11;13) (q21>ql4) taşıyıcılığı ve bu taşıyıcı bireyden oluşan gebelikte llq'nun distalinin ve 13q'nun proksimalinin duplikasyonunun görüldüğü nöral tüp defekti (spina bifida ve myelosehisis) ve Chiari II malformasyonu olan erkek fetus bildirilmiştir (5). Bizim translokasyon bölgemiz (t(llq;13q)) llq'nun distalinde yer almaktadır. Proband ve babasının reprodüktif öyküsünde bulunan fetal ve neonatal ölümlerin (Şe-kil 2) patoloji raporları bulunmadığı için anomalilerin varlığı ve niteliği hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapılamamaktadır. Ancak ebeveynlerin resiprokal translokasyon taşıyıcısı olması nedeniyle, obstetrik öyküde söz konusu kayıpların dengesiz kromozomal yapının sonucu olarak oluşabileceğini düşündürmektedir

Sonuç

Dengeli kromozomal anomali taşıyan ebeveynlerin dengesiz kromozomal anomalili fetus riski % 10-İ5 olması nedeniyle prenatal sitogenetik tanı endikasyonları içinde önemli bir grubu oluşturmaktadır. Proband, babası, erkek kardeşi ve halasında da saptanan resiprokal translokasyon ailenin bundan sonraki tüm gebeliklerine prenatal sitogenetik tanı gerekliliğini ortaya koymaktadır.
 

Kaynaklar

1. Gordon W. Dewald, Virginia V. Michels; Recurrent Miscarriages: Cytogenetic Causes and Genetic Counseling of Affected Families. Clinical Obstetrics and Gynecology, 29 (4): 865-883, 1986.
2. Janice L. B. Byrne, Kenneth Ward; Genetic Factors in Recurrent Abortion. Clinical Obstetircs and Gynecology, 37 (3): 693-704, 1994.
3. Andre Boue, Joelle Boue, Alfred Gropp: Cytogenetics of Pregnancy Wastage. Advances Hum. Genet., 14: 1-57, 1985.
4. Simpson J.L.; Antenatal Diagnosis of Cytogenetics Abnormalities. Clinical Obstetrics and Gynecology, 24: 1024-1039, 1981.
5. Jonathan P. Park, Mclanie K. McDerment, Ann M. Doody, ct al: Familial t(ll;l3)(q21;ql4) and the Duplication llq, 13q Phenoty- pe. American Journal of Medical Genetics, 45: 46-48, 1993.

	Dosya / Açıklama
	Resim 1 Probanda ait karyotip: 46,XX,t(11;13) (q23>q34)
	Şekil 1