Anadolu'da doğumla ilgili floklar

Giriş

Anadolu'nun zengin renkli kültür mozaiğinde doğumla (bugünkü deyimle perinatoloji) ile ilgili folklorun önemli bir yeri vardır. Bu topraklarda modern tıbbın olmadığı hallerde insan yaşamının nasıl başladığını ve doğumla ilgili ne gibi kültürel bir birikimin olduğunu tam olarak bilememekteyiz. Ülkemizde halen uygulanmakta olan bu geleneksel uygulamaların modern tıp ve doğum hekimlerince bilinmesi ve incelenmesine duyduğumuz inançtan dolayı bu çalışmayı planladık.

Yöntem

Anadolu'nun çeşitli yörelerinde halk tarafından yapılmakta olan doğumla ilgili medikal ve paramedikal uygulamalar olayları bizzat gören sağlık personellerinden (özellikle ebeler) direkt olarak alınmak suretiyle ve kendi gözlemlerimizle yedi yıllık bir sürede derlendi. Veriler modern obstetrikteki ibi doğumun 1., 2., 3. evreleri ve yenidoğan dönemi olmak üzere dört grupta tasnif edildi. Ayrıca doğumla ilgili inanışlar da başka bir başlık altında verildi. Yine birçok uygulamanın yapıldığı il, ilçe, kasaba gibi bölgeler de belirtildi.

Bulgular

Araştırma sonucunda doğumun üç evresi ve yenidoğan dönemiyle ilgili olmak üzere toplam 60'ı aşkın uygulama derlendi. Bunlar arasında; doğum esnasında sırta alınıp yere vurulma, küpe çömleğe doğurma, vajene zeytinyağı dökülmesi, plasenta ayrılmadığında boş su kabağına gebeyi üfletme, ve sıcak ateşli küle veya nane buharına oturtma, kırmızı toprağa doğurtulma, perine yırtıklarının yumurta ile iyileştirilmesi, asfiktik bebeklerin plasenta ile beraber doğurtulması gibi değişik uygulamalar sayılabilir.

Sonuç

Anadolu folklorunda doğumla ilgili inanışlar ve uygulamalar çok zengindir. Bunların içinden bazıları modern tıpla mantıken bağdaşsa da, ne yazık ki büyük bir kısmı anne-yenidoğan sağlığını olumsuz yönde etkileyen, perinatal-maternal mortalite ve morbiditede artışa yol açabilecek yanlış adetleri oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

-