Preeklamptik-eklamptik gebelerde fibrinogen düzeyleri

Amaç

Haseki Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 1.4.1993-30.9.1993 tarihleri arasında 25 preeklamptikeklamptik gebe, 25 normal gebe ve 20 gebe olmayan hastada ortalama fibrinojen değerleri araştırıldı. 

Yöntem

Olgulardan kliniğimize müracaat ettikten sonra ilk 24 saat içinde örnek kan alındı ve plazmada Sirland yöntemiyle fibrinojen değerleri ölçüldü.

Bulgular

Bulunan değerler One-Way Annova ve Tukey-Kramer testiyle değerlendirildi. 25 preeklamptik-eklamptik gebe, 25 normal gebede ve 20 gebe olmayan olguda ortalama plazma fibrinojen değerleri sı-rasıyla % 314.04 mg, % 2765.44 mgr ve % 200.35 mgr. olarak bulundu.

Sonuç

Preeklamptik-eklamptik gebelerde ortalama plazma fibrinojen değeri normal gebelere ve gebe olmayan kontrol grubuna göre yüksek bulundu, ancak aradaki farkın normal gebelere göre anlamlı olmadığı (p>0.05) ve gebe olmayan kontrol grubuna göre ise anlamlı olduğu (p<0.05) sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler

Fibrinojen, Preeklampsi-eklampsi

Giriş

Preeklampsi ve eklampsi gebelikte ortaya çıkan etyolojisi bugün bile tam olarak bilinmeyen, feto-maternal mortalitesi yüksek olan klinik bir tablodur (1).
Fibrinojen birinci pıhtılaşma faktörü ve majör plazma proteinlerinden biri olup, koagülasyonun en önemli maddesidir ve fibrinojen yokluğu, hatta eksikliğinde diğer faktörler olsa bile pıhtılaşma oluşmamaktadır (2,3). Pıhtılaşma sırasında kullanıldığından ötürü, serumda mevcut olmayan bir globulindir. Taze saklanmış oksalatlı plazmada normal konsantrasyonu 180-400 mg/dl'dir. Karaciğerde yapılır ve fibrinin prekürsörüdür (4). Preeklamptik ve eklamptik hastalarda çeşitli hematolojik anormalliklerin oluştuğu uzun yıllardan beri bilinmektedir. Bu çalışma kliniğimizde preeklampsi ve eklampsi tanısı ile izlediğimiz hastalarda, maternal plazma fibrinojen değerlerini araştırmak amacı ile yapıldı.

Yöntem

1.4.1993-30.9.1993 tarihleri arasında kliniğimize kabul edilen 25 preeklamptik ve eklamptik hasta materyalimizi oluşturdu. 25 normal gebe ve 20 gebe olmayan olgu ise kontrol grubunu teşkil etti. Preeklamptik ve eklamptik hastalar American Obstetrisyen ve Jinekologlar derneğinin terminoloji komitesinin kriterlerine göre sınflandırıldılar. Anamnez ve fizik muayeneyi takiben hastalardan kabulü izleyen ilk 24 saat içinde fibrinojen için kan örnekleri alındı. Kan alınacak tüpe 0.4. cc sitrat konduktan sonra üzerine tüpteki miktar 4 cc'ye tamamlayacak şekilde kan alındı. İyice karıştırıldı. Laboratuvara gönderildi ve laboratuvarda "Sirland Methodu" ile ölçüm yapıldı.
Sirland methodu: Fibrinojenin 56°C'de koagülasyonu esasına dayanır. Diğer proteinlerde koagülasyon 60°C'nin üzerinde başlar. Bu metodda serum fizyolojik+plazma içeren tüplerden biri oda sıcaklığında biri Benmari'de 56°C'de 15 dk. bekletilmektedir. Oda sıcaklığında tutulan tüp kontrol olur. Ben-mari'de bekletilen bu kontrola karşı 650 nm dalga boyunda spektrofotometrede absorbansı okunmaktadır. Normal değerleri 150-450 mgr/dl'dir. Bulunan değerlerin istatistiki analizi için One-Way Annova ve Tukey-Kramer testi kullanıldı.

Bulgular

Preeklamptik ve eklamptik gebelerin yaş ortalaması 28.5 (18-38 yaş), ortalama gebelik süresi 36.4 hafta (26-41 hafta) idi. 9 olgu haricinde diğerlerinin daha evvel doğumu vardı. Tüm preeklamptik gebeler preeklampsi semptomlarından (Hipertansiyon, albuminüri, ödem) iki veya üçüne sahip idi.Normal gebelerin yaş ortalaması 24.4 (16-35 yaş) ve ortalama gebelik süresi 32.2 hafta (20-42 hafta) idi. On olgu hariç diğerlerinin daha önce doğumu mevcud idi. Hiçbir olguda preeklampsi semptom ve bulgusu yok idi. Gebe olmayan olguların hepsi doğurganlık çağında 20-36 yaşları arasında idi. Preeklamptik-eklamptik gebeler, normal gebeler ve gebe olmayan olgulardaki ortalama fibrinojen değerleri Şekil l'de görülmektedir. Preeklamptik-eklamptik hastalarda ortalama plazma fibrinojen değerleri % 3l4-04±72.8 mgr olarak bulundu (minimum 204, maximum 458).
Normal gebelerde ortalama plazma fibrinojen değerleri % 276.44±66.10 mgr olarak bulundu (minimum 198, maximum 393).
Gebe olmayanlarda plazma fibrinojen değeri : 200.35±15.88 mgr olarak bulundu (minimum 175, maximum 230).
Preeklamptik-eklamptik gebeler ile normal gebelerde bulunan plazma fibrinojen seviyeleri Tablo l'de görülmektedir. Tabloda da görüldüğü gibi preeklamptik-eklamptik gebelerin ortalama plazma fibrinojen değerlerinde sayısal bir artma tesbit edilmiş olmasına rağmen aradaki fark anlamlı buunmadı (p>0.05).
Tablo 2'de preeklamptik-eklamptik gebelerle, gebe olmayan olguların plazma fibrinojen değerleri görülmektedir. Preeklamptik-eklamptik gebelerin ortalama plazma fibrinojen değerleri gebe olmayan olgulara göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.05).
Normal gebeler ile gebe olmayan olguların plazma fibrinojen değerleri Tablo 3'de görülmektedir. Normal gebelerde plazma fibrinojen düzeyleri gebe olmayan olgulara göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.05).

Tartışma

Preeklampsi ve eklampsi az gelişmiş ülkelerde önemli bir sağlık sorunudur. Anne ile bebek mortalitesinin yüksek olması problemin önemini vurgulamaktadır (5).
Antenatal dönemde görülen hastaların sadece % 10-30'unu yüksek riskli gebelikler oluşturmasına rağmen, bu grup hastalar perinatal mortalite ve morbiditenin % 75-80'ninden sorumlu olmaktadırlar (6).
Çeşitli çalışmalarda preeklampsi ve eklampside maternal mortalite % 0-13, perinatal mortalite ise % 10-37 arasında değişmektedir (5,7). Geçen 40 yılda anne mortalite oranı giderek % 10'lann altına düştüğü halde perinatal mortalite % 25-% 35'lik oranını korumaktadır. Perinatal mortalite genellikle ağır preeklampsinin meydana geldiği gebelik dönemine bağlıdır (1).
Preeklampsi ve eklampsinin prognostiği için günümüzde birçok klinik ve biokimyasal değerler kullanılmaktadır. Fibrinojende bu parametrelerden biridir.
Gebelik esnasında plazma fibrinojen miktarının gebelik ayları arttıkça ona paralel olarak arttığı iddia edilmektedir. PLAS (8) 16-18. haftalarda fibrinojen miktarını % 370 mgr/dl ve 37. haftada % 440 mgr/dl olarak bulmuştur. FLETCHER (9) fibrinojen miktarını gebeliğin başlangıcında % 235 mgr/dl doğum öncesi ortalama fibrinojen değerlerini de % 385 mgr/dl olarak bulmuştur. KENNAN (10), gebeliğin 37-39 haftalarında plazma fibrinojen konsantrasyonunu % 430 mgr, KASPER (11) normal gebelikte fibrinojen konsantrasyonlarını ikinci trimesterde % 335 mgr, üçüncü trimesterde % 432 mgr/dl olarak bulmuştur. SCOTT ve WORLEY (12) preeklamptik ve eklamptik hastalarda fibrinojen dahil olmak üzere diğer koagülasyon faktörlerinde belirgin bir değişiklik olmadığını, selektif olarak trombosit sayısında azalma olduğunu belirtmektedirler.
GANT ve arkadaşları (13) belirli bir derecede placental dekolman gelişmedikçe, preeklamptikeklamptik gebelerde maternal plazma fibrinojeninin normal gebeliğin sonlarında olan seviyelerden belirgin bir farklılık göstermediğini bildirmektedirler.
VİCDAN ve arkadaşları (14) yaptıkları çalışmada fibrinojen değerlerini 84 preeklamptik-eklamptik gebede % 412.2, kontrol grubunda ise % 439-2 mgr. olarak bulmuşlardır. PRITCHARD ve arkadaşları (15)'da yaptıkları çalışmada maternal plazma fibrinojen değerlerini 20 normal sağlıklı gebede % 415 mgr/ di, 92 eklamptik gebede ise % 412 mgr olarak bulmuşlar ve aradaki fark anlamlı bulunmamıştır.
Bizde çalışmamızda gebe olmayan olgulara göre normal gebelerde fibrinojenin arttığını ve bu artışın istatistiksel yönden anlamlı olduğunu tespit ettik (p<0.05) (Tablo 3).
Preeklamptik-eklamptik gebeler ve normal gebe grubunda ortalama plazma fibrinojen değerlerini sırasıyla % 3l4.04±72.08 mgr/dl ve % 276.44±66.10 mgr olarak bulduk. Bu iki grup karşılaştırıldığında, preeklamptikeklamptik gebelerde ortalama plazma fibrinojen değeri normal gebe grubuna göre sayısal olarak yüksek bulunmasına rağmen, aradaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 1).

Sonuç

Preeklamptik-eklamptik ve normal gebe grubu ile gebe olmayan kontrol grubunun ortalama plazma fibrinojen değerlerini sırası ile % 3l4.04±72.08 mgr, 276.44±66.10 ve % 200.39± 15.88 mgr olarak bulduk ve aradaki farkın anlamlı olduğunu saptadık (p<0.05) (Tablo 2 ve 3).

 

Kaynaklar

1. Philips OC, Fraizer TM, Davis GH: Factors in obstetric morta- lity. Am J Obstet Gynecol 87: 71, 1963.
2. Sonnenwrt AC, Jarret L: Test of Blood Coagulation. Gradwohl's Clinical Laboratory Methods and Diagnosis. Eight edition. The CV Mosby company St. Louis. Toronto London pp: 1013-14, 1980
3. Arthur C, Guyton MD: Textbook of medical physiology. WB Saunders Company Philadelphia p: 169, 1976.
4. Muray RK, Mayer PA, Granner DK, Rodwell VW: Harper's biochemistry: Plasma proteins, immunoglobulins, Clotting factors. Twenty-second Edition. California pp: 610-22,1991.
5. Hibbart TL, Facog MD: Maternal mortality due to acute toxemia. Obstet and Gynecol 42: 263, 1973
6. Ret Off WJ: Routine prenatal care and identification of the high-risk patient. In Arias F (ed): High risk Pregnancy and Delivery St Luis: The C.V. Mosby Company, p: 1-18,1984.
7. Finnerty FA, Bepko JF: Lowering die perinatal mortality and pre-maturity rate. Dama. 195: 429k, 1966.
8. Madry JT: Blood Coagulation defects during pregnancy. Obstet Gynecol 9: 594, 1966.
9. Fletcher AP, et al: The influence of pregnancy upon blood coagulan'onand plasma fibrinolitic enzyme function. Am J Obstet Gynecol 134: 743,1979.
10. Kennan AL, et al: Blood coagulation during normal pregnancy, labor and the puerperium. Am J Obstet Gynecol 73: 57, 1957.
11. Kasper CK, Hoag MS, Aggeler PM, Stone S: Blood clotting factors in pregnancy: Obstet Gynecol 24: 242, 1964.
12. Scott JR, Warley RJ: Hypertensive disorders of pregnancy. In Scott JR, Disaia FJ, Hammond CB, Spellacy WN (eds): Danforth's Obstetrics and. Gynecology, Sixth edition. J.B. Lippincott Com- pany. Philadelphia p: 411,1990.
13. Gant NF, Pritchard JA, MacDonald PC: Hypertensive disorders in pregnancy. William Obstetrics Appleton century Crofts, Connecticut p: 525,1985.
14. Vicdan K, Işık AZ, Akan H: Precklampsi cklampside laboratuar bulgularının analizi. Maternal koagulasyon sistemindeki değişiklikler. Kadın-Doğum Dergisi s: 26-29, 1992.
15. Pritchard JA, Cunningham FG, Masen RA: Coagulation changes in eclampsia: Their freguency and pathogenesis. Am J Obstet Gynecol 157: 331, 1987.

	Dosya / Açıklama
	Şekil 1 Preeklamptik-Eklamptik gebeler, normal gebeler ve gebe olmayan olgulardaki ortalama fibrinojen değerleri.
	Tablo 1 Preeklamptik-Eklamptik Gebeler ile Normal Gebelerde Plazma Fibrinojen Düzeyleri
	Tablo 2 Preeklamptik-Eklamptik ile Gebe Olmayan Olgularda Plazma Düzeyleri
	Tablo 3 Normal Gebeler İle Gebe Olmayan Olgularda plazma Fibrojen Düzeyleri