Konjenital kalça çıkığının oluşmasında ın utero fetal situs ve prezentasyonun önemi

Amaç

Kliniğimizde doğumu gerçekleştirilen 6879 yenidoğanda fetüsün in utero situs ve prezentasyonu ile konjenital kalça çıkığı arasındaki ilişki araştırıldı. 6879 olgudan, 6444'ü baş prezentasyonu, 359'u makat prezentasyonu [359 makat prezentasyonundan, 234'ii saf makat (% 65.18), 35'i tam makat (% 9.75) ve 9O'ı ayak gelişi (%25.07)], I6'sı yan duruş ve 60 'ı ikiz gebelik idi. 

Yöntem

Toplam 63 konjenital kalça çıkığı olgusu saptandı (% 0.9). Bu vakaların 5l'i makat prezentasyonu, 9'u baş prezentasyonu ve 3'ü ikiz gebelik idi. 

Bulgular

Konjenital kalça çıkığı insidansı makat prezentasyonunda ve baş prezantasyonunda sırasıyla % 14.2 ve % 0.14 idi (p<0.001). Konjenital kalça çıkığının insidansı ayak gelişinde, tam makat gelişinde ve saf makat gelişinde sırasıyla % 6.6, % 2.8 ve % 19 idi (p<0.001). 

Sonuç

Sonuç olarak fetüsün in utero situs ve prezentasyonu ile konjenital kalça çıkığı insidansı arasında ilişki olduğu bulundu.

Anahtar Kelimeler

Konjenital kalça çıkığı, makat prezentasyonu

Giriş

Konjenital kalça çıkığı intrauterin yaşamın geç döneminde oluşan bir fetopatidir. Konjenital kalça displazisi terimi kapsüler gevşeklikten dolayı meydana gelen instabil kalçadan femur başının anormal gelişmiş asetabulumdan tam olarak uzaklaştığı dislokasyona kadar değişen anormallikler spektrumunu kapsar. Etyolojisinde kalıtım, eklem gevşekliği, postnatal çevresel faktörler, mevsimsel etki, in utero malpozisyon ve in utero mekanik kuvvetler suçlanmaktadır. Yenidoğan döneminde konjenital kalça çıkığının teşhisi klinik muayene (Barlow ve Ortolani manevraları) ile konulmaktadır. Tanı radyografik olarak kalçanın yaklaşık 20-30 derece fleksiyon halinde iken çekilen film ile doğrulanmaktadır. Konjenital kalça çıkığının tedavisi kapalı redüksiyondur. Açık redüksiyona nadiren başvurulmaktadır. Konjenital kalça çıkığı insidansı büyük coğrafi dağılım ve ırksal farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak 1/ 1000 oranında görülmektedir
Bu çalışma fetüsün in utero situs ve prezentasyonu ile konjenital kalça çıkığı arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere yapılmıştır.

Yöntem

Haseki Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 1 Eylül 1988 ile 31 Aralık 1990 tarihleri arasında doğumu gerçekleştirilen 6879 yenidoğan çalışma kapsamına alındı. Yenidoğanların doğumdan hemen sonra Barlow ve Ortolani manevralarıyla konjenital kalça çıkığı yönünden klinik muayeneleri yapıldı. Klinik muayenede kalçasında instabilite saptanan olguların ve makat prezentasyonunda doğan bebeklerin anteroposterior kalça grafileri alındı. Baş ve makat prezantasyonunda doğan bebekler konjenital kalça çıkığının görülme sıklığı yönünden karşılaştırıldı.
Prospektif olarak yapılan çalışmada istatistiki analiz için Yates düzeltmeli Chisquare testi ve verilerin yüzde değerleri kullanıldı.

Bulgular

6879 doğum olgusunun 6444'ü baş gelişi, 359'u makat gelişi, 16'sı yan duruş ve 6O'ı ikiz gebelik idi. Toplam 63 olguda konjenital kalça çıkığı tespit edildi ve oran % 0.9 olarak bulundu.
Konjenital kalça çıkığı vakalarının 51'i makat ve 9'u baş prezentasyonu ile doğdu. Üç olgu ise ikiz gebelik idi. Yan duruşda konjenital kalça çıkığı olgusuna rastlanmadı . Böylece ikiz gebelik ve baş prezentasyonuna göre makat prezentasyonunda konjenital kalça çıkığı daha fazla görüldü ve fark anlamlı bulundu (p<0.001) (Tablo I).
Konjenital kalça çıkığı olgularının makat gelişinin tiplerine göre dağılımı Tablo II'de görülmektedir. Tablodan da görüleceği gibi konjenital kalça çıkığı yönünden makat gelişi tipleri arasında anlamlı fark saptanmıştır (p<0.001).
Tablo IU'de konjenital kalça çıkığı olgularının makat ve baş gelişine göre dağılımı görülmektedir. Tablodan da görüleceği gibi makat gelişindeki sayısal fazlalık istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.001).

Tartışma

Zenci Afrika yerlilerinde, asetabulumlarının derin ve dar açılı olmasından ötürü hiç konjenital kalça çıkığı görülmen:ektedir. Keza beyaz ırkta daha fazla, Çinlilerde ise düşük oranda görülmektedir. Ayrıca postnatal olarak kundağın yaygın şekilde kullanıldığı toplumlarda kalça çıkığı yüksek oranda görülmektedir. Konjenital kalça çıkığının epidemiyolojik özellikleri olarak makat prezentasyonu, kız çocuklar, ilk bebek, sezaryen ile doğurtulan bebekler, beyaz ırk, sol kalça ve ailesinde kalça çıkığı olması sayılmaktadır (5,6,7,8,9,10,11,12,13,14).
Konjenital kalça çıkığı fetal periyod süresince önceden normal olarak oluşmuş yapıların progresif deformasyonu sonucu meydana gelebilir. Embriyonel dönemle ilişkisi yoktur. İntrauterin yaşamda kalça çıkğının oluşumu için riskli olan 3 dönem vardır: 1) Onikinci hafta civarı, 2) On sekizinci hafta civan, 3) Gebeliğin son dört haftası (1).
Çalışmamızda konjenital kalça çıkığı insidansını % 14.2 ile en fazla makat prezentasyonunda bulduk (p<0.001) (Tablo I). Bu oranı Luterkort ve arkadaşları (11) % 12 ve Suzuki ve Yamamuro (13) ise % 21 olarak bulmuşlardır. Görüldüğü gibi oranımız ile literatürdeki araştırmacıların oranlan arasında benzerlik vardır.
Makat prezentasyonunun tipleri arasında saf makat gelişinde konjenital kalça çıkığının görülme sıklığı daha fazla (% 18.8 oranında) idi ve bu oran istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.001) (Tablo II). Suzuki ve Yamamuro'nun (13) yaptığı çalışmada bu oran % 20 ve Luterkort ve arkadaşlarının (11) yaptıkları çalışmada ise % 47 olarak bildirilmektedir. Konjenital kalça çıkığı oranını ayak gelişinde % 2 olarak bulmuş, tam makat gelişinde ise konjenital kalça çıkığı vakası tespit etmemiştir. Luterkort ve arkadaşları (11) ise ayak gelişi ve tam makat gelişi ayrımı yapmadan bacakların fleksiyonda olduğu makat postüründe konjenital kalça çıkığının görülme sıklığını % 8 olarak bildirmişlerdir. Çalışmamızda bacakların fleksiyonda olduğu makat postüründe bu oranın % 5.6, ayak gelişinde % 6.6 ve tam makat gelişinde % 2.8 olarak bulduk (Tablo II). Görüldüğü gibi bulgularımız literatürdeki araştırmacıların bulguları ile benzerlik göstermektedir.
Verteks prezentasyonunda konjenital kalça çıkığının görülme sıklığını Clausen ve Nielsen (10) % 0.55, Luterkort ve arkadaşları (11) % 0.7 ve Suzuki ve Yamamuro (13) ise % 1.5 olarak bildirmektedir. Çalışmamızda verteks prezentasyonunda konjenital kalça çıkığının görülme sıklığını % 0.14 olarak bulduk. Oranımız literatürdeki araştırmacıların oranlarına göre düşük kalmıştır. Bu durum etyolojide belirtilen diğer faktörlere bağlı olabilir.

Sonuç

Sonuç olarak çalışma grubunda konjenital kalça çıkığı insidansını % 0.9 olarak saptadık. Makat prezentasyonunda konjenital kalça çıkığı insidansı diğer prezentasyonlara göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.001). Makat gelişinin tipleri arasında ise saf makat gelişinde konjenital kalça çıkığı insidansı diğer tiplere göre yine anlamlı derecede yüksekti (p<0.001). Böylece erken teşhis ve tedaviye olanak sağlamak amacıyla her yenidoğanın bilhassa makat ve özellikle saf makat prezentasyonu ile doğan bebeklerin konjenital kalça çıkığı yönünden daha dikkatli muayene edilmesi sonucuna varıldı.

 

Kaynaklar

1. Tachdjian MO: Pediatric orthopedics Vol:l W.B.Saunders, Phi ladelphia, p:298-318,:1990.
2. Canel and Beaty: Operative Pediatric Orthopedics. Mosby Year Book, St Louis, p:129-165, 1991.
3. Bennett JT, Macewen GD: Congenital dislocation of the hip. Recent advances and current problems. Clin Orthop 247:15-21, 1989.
4. Collea JV: Malpresentation & Cord Prolapse. In Pernoll ML (ed): Current Obstetric & Gynecologic Diagnosis & Treatment. Appleton & Lange, New Jersey, Chapter 20, p:401-419, 1991.
5. Stuart L: Natural history of congenital hip dislocation (CDH) and hip dysplasia. Clin Orthop 225:62-76, 1987.
6. Visser JD: Functional treatment of congenital dislocation of the hip. Acta Orthop Scand Suppl 206:1-109, 1984.
7. Artz TD, LIM WN, Wilson PD, et al: Neonatal diagnosis, tre atment and related factors of congenital dislocation of the hip. Clin Orthop, 110:112-36, 1975.
8. Fredensorg N: Observation in children with congenital disloca tion of the hip. Acta Orthop Scand. 47(2): 175-80, 1976.
9. Wilkinson J A: Prime faktors in the etiology of congenital dislo cation of the hip. J Bone Joint Surg 45(2):268-83, 1963.
10. Clausen I, Nielsen KT: Breech position, delivery route and congenital hip dislocation. Acta Obstet Gynecol Scand 67(7):595- 597, 1988.
11. Luterkort M, Persson PH, Polberger S, et al: Hip joint insta bility in breech pregnancy Acta Paediatr Scand 75(5):860-3, 1986
12. Barlow GT: Early diagnosis and treatment of congenital dislo cation of the hip J Bone Joint Surg, 44:292-301, 1962.
13. Suzuki S, Yamamuro T: Corelation of fetal posture and con genital dislocation of the hip Acta Orthop Scand 57(l):81-4, 1986.
14. Westgren M: Spontaneous cephalic version of breech presenta tion in the last trimester Br J Obstet Gynaecol 92(l):19-22, 1985.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1. Konjenital kalça çıkığı olgularının situs ve prezentasyon şekline göre dağılımı
	Tablo 2 Konjenital kalça çıkığı olgularının makat gelişinin tiplerine göre dağılımı
	Tablo 3 Konjenital kalça çıkığı olgularının prezentasyon şekline göre dağılımı