S S K Okmeydanı Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde beş yıllık perinatal mortalite oranlarının değişimi

Amaç

1.1.1988-31.12.1992 tarihleri arasında SSK Okmeydanı Hastanesi I. Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde saptanan perinatal ölümler, doğum tartıları, antepartum, intrapartum ve erken neonatal dönemlere göre dağılımları ve etyolojik faktörler yönünden retrospektif olarak incelendi. 

Yöntem

1.1.1988-31.12.1992 tarihleri arasındaki 5 yıllık dönemde SSK Okmeydanı Hastanesi Kadın Hastalıkları ve doğum Kliniğinde 33090 doğum sonucu 33434 bebek doğurtul-muştur. Bu doğumların 334 tanesi ikiz, 5 tanesi ise üçüzdür.

Bulgular

1.1.1988 ile 31.12.1992 tarihleri arasında perinatal mortalite oranı binde 36.7, perinatal mortalite hızı binde 38.1 fetal mortalite oranı binde 18.3 erken ne-onatal mortalite oranı binde 18.3 olarak tespit edil-miştir.

Sonuç

Beş yıllık dönemde 33090 doğum meydana gelmiş olup ortalama perinatal mortalite oranı %o 36.7 olarak bulunmuştur, perinatal mortalite oranının yıllara göre değişimi incelendiğinde ise istatistiki olarak anlamlı bir azalma belirlenmiştir (p<0.005).

Anahtar Kelimeler

Perinatal mortalite, fetal mortalite, erken neonatal mortalite

Giriş

Perinatal mortalite oranı bir toplumun sağlık düzeyini gösteren güvenilir bir ölçümdür. Perinatal mortalite oranı ülkeden ülkeye ve aynı ülke içinde bölgeden bölgeye önemli farklar gösterebilir. Aynı sağlık kurumunda verilen sağlık hizmetlerinin kalitesine paralel olarak perinatal mortalite oranı yıllar içinde önemli değişiklikler gösterebilir.
Dünya Sağlık Teşkilatının tarifine göre fetal ölüm gebelik süresine bakılmaksızın, gebelik ürününün annenin vücudundan dışarı tamamen çıkması veya çıkarılmasından evvel ölümüdür (1.2.3). Perinatal istatistiklerle ilgili çoğu araştırma geç fetal ölümleri yani 28 gebelik haftası ve daha büyük fetal ölümleri kapsamaktadır. Gebelik haftasının tespitinin her zaman mümkün olamaması nedeni ile Dünya Sağlık Teşkilatı uluslararası standart perinatal istatistiklerde doğum tartısı 1000 gr ve üzeri, boyu 35 cm ve üzeri olan bebeklerin alt sınır olarak kabul edilmesini önermektedir (1,2,3). Erken neonatal ölüm doğumdan itibaren ilk 7 gün içinde olan bebek ölümleridir. Geç neonatal ölüm doğumdan sonraki ilk 28 gün içinde tespit edilen bebek ölümleridir. Perinatal ölümler geç fetal ölümler ile erken neonatal ölümlerin toplamına eşittir. Fetal, neonatal ve perinatal ölümlerin 1000 doğuma oranlan fetal, neonatal ve perinatal mortalite oranlarını verir.
Ülkemizde perinatal mortalite oranlan hakkında daha evvelce yapılmış çeşitli araştırmalarda binde 22.9 ile binde 79 arasında değişen değerler bulunmuştur (4,5,6,7,8,9,10).
Bu çalışmanın amacı SSK Okmeydanı Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinin 1.1.1988, 31.12.1992 tarihleri arasındaki perinatal mortalite oranlarını retrospektif olarak tespit etmek, perinatal mortalite sebeplerini araştırmak, bebek ölümlerini meydana geldikleri perinatal döneme ve doğum tartısına göre incelemek ayrıca yıllar içinde meydana çıkan değişimleri istatistiki olarak değerlendirmektir.

Yöntem

1.1.1988-31.12.1992 tarihleri arasındaki 5 yıllık dönemde SSK Okmeydanı Hastanesi Kadın Hastalıkları ve doğum Kliniğinde 33090 doğum sonucu 33434 bebek doğurtulmuştur. Bu doğumların 334 tanesi ikiz, 5 tanesi ise üçüzdür.
Perinatal ölümler 1000 gr ve üzeri olan geç fetal ve erken neonatal dönemlerde incelenmiştir. Fetal ölümler antepartum ve intrapartum dönemlerde değerlendirilmiştir. Tüm bu araştırmalar 1000-2500 gr ve 2500 gr dan daha ağır bebeklerde 2 ayrı grupta yapılmıştır.
Araştırma parametrelerimizin tespiti için hasta dosyaları, doğum defterleri, bebek odası günlük kayıtlan, otopsi raporları ve morg defterleri incelenmiştir. Eğer bebek ölüm sebebi araştırılmamış veya saptanamamış ise "nedeni bilinmeyen" başlığı altında toplanmıştır.
Yıllara göre meydana çıkan değişikliklerin anlamlı olup olmadığının tespiti için istatistiki analizler yapılmıştır. Burada öncelikle değişkenler arasındaki trend denklemleri bulunmuştur. Daha sonra korrelasyon katsayısı (r) bulunarak değişkenler arasındaki ilişkinin derecesi saptanmıştır. Son aşamada ise student t testi uygulanarak değişkenler arasındaki korrelasyon katsayısı test edilmiştir. Bu test işleminde p değerleri yardımı ile 1-p güven aralığında test yapılmıştır. Buradaki grafikler Excel yardımı ile çizilmiştir.

Bulgular

1.1.1988 ile 31.12.1992 tarihleri arasında perinatal mortalite oranı binde 36.7, perinatal mortalite hızı binde 38.1 fetal mortalite oranı binde 18.3 erken neonatal mortalite oranı binde 18.3 olarak tespit edilmiştir. Bu dönemde çoğul gebelikler sonucu ağırlıkları 1000 gr ve üzeri olan toplam 683 bebek doğurtulmuştur. Bu bebeklerin 95 tanesi perinatal dönemde kaybedilmiş olup, çoğul gebeliklere ait perinatal mortalite oranı binde 139 olarak belirlenmiştir.
Tablo I'de fetal, erken neonatal ve perinatal ölümlerin yıllara göre dökümü izlenmektedir. Tablo II ve IU'de 1000-2500 gr arası ve 2500 gr üzerinde olan bebeklerin antepartum, intrapartum ve erken neonatal dönemlerde ölüm oranlan görülmektedir. Şekil 1, 2 ve 3 de bu değerlerin grafik çizimleri yer almaktadır. Tablo IV'de perinatal ölüm nedenleri ve oranları sunulmuştur.
Şekil I'de görüldüğü gibi perinatal mortalite oranı inbelenen 5 yıl içinde anlamlı azalma göstermiştir (p<0.05). 1000-2500 gr lık bebeklerin antepartum ölüm oranlarında görülen azalış istatistiki olarak anlamlıdır (p<0.05). Bu grupta intrapartum ve erken neonatal dönemlerdeki ölüm oranlarının azalması istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05).
2500 gr dan ağır bebeklerde görülen ölüm oranlan Tablo III ve Şekil 3'de görülmektedir. Bu grupta intrapartum ve erken neonatal dönem ölüm oranlarında azalma görülmekle beraber bu azalmalar istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Bu gruptaki antepartum dönem ölüm oranlarındaki değişim de istatistiki olarak anlamlı değildir (p>0.05).
Tablo IV'de görüldüğü gibi prematürite en sık görülen perinatal ölüm sebebidir.

Tartışma

Perinatal mortalite oranımızdaki 5 yıllık ortalama değer olan binde 36.7 yurdumuzda evvelce yapılmış olan araştırmalara uygunluk göstermektedir (4,5,6,7,8,9,10). 1989 da binde 52.6 olan perinatal mortalite oranı düşüş trendine geçmiş ve 1992 de binde 22.1 e kadar azalmıştır. Bu azalma istatistiki olarak anlamlıdır (p<0.05). perinatal mortalite oranındaki bu düşüş perinatal hayatın tüm devrelerindeki ölüm oranlarındaki azalmadan kaynaklanmaktadır. Tablo I'de görüldüğü gibi fetal ve erken neonatal dönemlerde ölüm oranlarında bir azalma vardır ve bu azalma istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). İntrauterin fetal distresi erken teşhis edecek yöntemlerin obstetrik uygulamaya girmesinin burada rol oynadığını düşünmekteyiz.
Araştırmamızda fetal dönem ve erken neonatal dönemde kaybedilen bebek oranının birbirine eşit olduğu görülmektedir. Evvelce yapılmış olan başka çalışmalarda da benzer neticeler alınmıştır (2,7,8,11).
Perinatal ölümler 1000-2500 gr ve 2500 gr üzerindeki bebeklerde antepartum, intrapartum ve erken neonatal devrelerde daha detaylı olarak incelenmiştir. Mortalitenin istatistiki olarak anlamlı şekilde azaldığı tek grup antepartum dönemde kaybedilen 1000-2500 gr ağırlıktaki bebek grubudur (p<0.05). Burada antepartum muayenelerin etkinliğinin ve prematüre doğum oranındaki değişikliklerin rolünün araştırılması gerekli hususlar olduğunu düşünmekteyiz.
Perinatal mortalitede prematüritenin olgularımızın % 30.7'sini teşkil ettiği ve en başta gelen etyolojik faktör olduğu görülmektedir. Bu konudaki değerlendirmelerde düşük tartılı yenidoğanlann perinatal mortalitenin en önemli nedeni olduğu genellikle ka-bul edilmektedir (2.5,7,8,9,10) perinatal mortalite nedenlerinin daha sonraki sıralamasında görüş birliği yoktur. Biz çalışmamızda sepsisi ikinci neden olarak saptarken bazı araştırmacılar konjenital anomalileri (7,9). bazı araştırmacılar ise doğum travmalarını (11) bildirmişlerdir.

Sonuç

Sonuç olarak, araştırılan yıllar içinde perinatal mortalite oranı ve buna paralel olarak antepartum, intrapartum ve erken neonatal dönemde kaybedilen bebek oranları azalmıştır. Etkin antenatal muayenelere ve neonatal yoğun bakım ünitelerine bu oranların asgariye indirilebilmesi için önemle ihtiyaç vardır.

 

Kaynaklar

1. Chiswick ML: Commentary on current World Health Organi zation definitions used in perinatal statistics. Br J Obstet Gynae col 93:1236-1238,1986.
2. Wigglesworth JS: Causes and classification of fetal and peri natal death. In Textbook of Fetal and Perinatal Pathology 1:77, 1991.
3. World Health Organization. Manual of the international sta tistical classification of diseases, injuries and causes of death, 9th revision Vol 1. WHO Geneva, 1977.
4. Akbulut T: Sağlığın ölçülmesi, sağlık ölçütleri. İn Akbulut T, Sabuncu H (Eds) Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemi. Epide- miyoloji. p 65, 1993.
5. Batıoğlu S, Çelikkanat H, Mungan T, Nuhoğlu G, Durmuş Z: Dr. Zekai Tahir Burak Hastanesinde perinatal mortalite oranı. Dr. Z.T.B. Kadın Hastanesi Kadın Doğum Dergisi 3(1):7-12, 1989.
6. Kepkep S, Sert E, Cantay T: SSK Okmeydanı Hastanesinde ki son 5 yıllık perinatal mortalite ve malformasyonların görülme sıklığı. 26. ulusal Pediatri Kongresi (Serbest Bildiri), 1987.
7. Ocak V, Günteş V, Atasü T, Kalyoncu C, Topçuoğlu S: Cer rahpaşa Tıp Fakültesi Doğum ve Kadın Hastalıkları Kliniğinde Perinatal mortalite oranları. Cerrahpaşa Tıp Fak Derg 13:345- 352,1982.
8. Şen C, Ocak V, Ilıcalı A: Cerrahpaşa tıp fakültesi Kadın Has talıkları ve Doğum Kliniğinde perinatal mortalite oranlarının de ğişimi. Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi 2:153,1988.
9. Yalçın Ö, Turfanda A, Bengisu E, Yayla M: Kliniğimiz 5 yıllık materyalinde perinatal mortalite hızı. İst Üniv Tıp Fak Mec muası 49(3):57-62,1988.
10. Yener C, Altuğ M, Köse A, Yıldırım B: Süleymaniye Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesinde ultrasonografi ve kardioto- kografinin, fetal neonatal ve perinatal mortalite oranlarına etkisi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 24(1 ):74,1992.
11. Cunningham FG, Me Donald PC, Gant N: Williamsk Obs tetrics. 18th edition p5,1989. Ill

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Perinatal, fetal ve erken neonatal ölümlerin yıllara göre dağılımı
	Tablo 2 1000-2500 gr arası bebk ölümlerinin perinatal dönemlere göre dağılımı
	Tablo 3 2500gr dan ağır bebk ölümlerinin perinatal dönemlere göre dağılımı
	Tablo 4 Perinatal ölüm nedenleri
	Grafik 1 Perinatal öllüm oranları
	Tablo 2 1000-2500 gr arası bebkler
	Grafik 3 2500 gr dan ağır bebekler