Kliniğimize başvuran gebelerde toksoplazmozis serolojisi

Amaç

Ağustos 92 - Ağustos 95 tarihleri arasında antenatal takip amacıyla İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'ne başvuran 510 gebede Toxoplasma gondi IgG ve IgM antikorları "double sandwich" ELISA yemi ile tarandı. 

Yöntem

Olguların üçünde (% 0.6) IgG (-) IgM (+), 192'sinde (%37.6) IgG (+) IgM (-), 302'sinde (%59.2) IgG (-) IgM (-) ve 13'ünde (%2.6) IgG (+) IgM (+) bulundu. 

Bulgular

Çalışmaya alınan 510 gebenin ortalama yaşı 27±3 (17-40), ortalama gebelik haftaları 21±4 hf (5-36) idi. Gebelerde T.gondi'ye karşı oluşmuş spesifik IgG ve IgM antikor tarama test sonuçları Tablo l'de verilmiş-tir.

Sonuç

Sonuçlar literatürle karşılaştırıldığında, Malatya yöresinde toksoplasmozis prevalansının yüksek olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Toxoplasma gondi, gebelik.

Giriş

İnsanda ilk kez 1923 yılında Janku tarafından tanımlanan Toxoplasma gondi enfeksiyonu, değişik klinik belirtileri olan, yaygın infeksiyonlardan biridir. Primer enfeksiyon, sağlıklı erişkinlerde % 90 asemptomatik seyreder ve ömür boyu bağışıklık bırakır. Enfeksiyon insana ookist ile kontamine olmuş yiyecek ve suların veya doku kisti içeren az pişmiş etlerin yenmesiyle bulaşır (1,2). Organizmanın vücuda alınıp, dokulara yayılması ile ilk parazitemi, aktif enfeksiyonu takiben parazitin doku kisti halinde uzun yıllar vücutta kalması ile latent enfeksiyon oluşur. Akut enfeksiyon tanısı; IgM antikor pozitifliği, yüksek ateş, lenfadenit gibi klinik bulgular ve hastanın hikayesi ile konur (3). Kronik latent enfeksiyon prevalansı tüm dünyada yiyecek alışkanlığı, evde kedi besleme ve coğrafik konuma bağlı olarak farklılık gösterir. Şöyle ki; Paris'te erişkinlerin % 90'ı bağışıkken, bu oran A.B.D.'de % 50, Avusturya'da % 46'dır. Türkiye'de seropozitiflik oranı bölgeden bölgeye değişir; Adana'da % 47.5, Edirne'de % 33, Bursa'da % 63, Malatya'da ise 39.6'dır (2,4,5,6,7,8).
Doğumsal toksoplazma enfeksiyonu gebelik sırasında gelişen primer veya tekrarlayan parazitemi ile oluşur. Gebelik haftası ilerledikçe, hastalığın şiddeti azalır. İlk trimesterde enfeksiyonun fetusa geçiş riski % 25, son trimesterde ise % 65 iken, fetusda ciddi sekel meydana gelme riski ilk trimesterde % 75, son trimesterde ise % 0'dır (2,4,9). Annenin akut enfeksiyonu düşük, erken doğum, ölü doğum ve doğumsal toksoplazmosa neden olur. Doğumsal enfeksiyon kliniği, fetusa geçen parazit sayısı ve virulansına bağlı olarak farklılık gösterir. Şiddetli enfeksiyonlarda beyin, karaciğer ve dalak tutulur ancak, enfekte fetusların % 90'ı yenidoğan döneminde asemptomatiktir. İleri yaşlarda şaşılık, korioretinit, körlük, sağırlık, psikomotor retardasyon ve epilepsi ortaya çıkabilir (1,2,9).
Gebelik öncesinde veya erken gebelikte seronegatif kadınların saptanıp, gerekli öneriler ve serolojik testlerle yakın takipleri gebelikte ortaya çıkabilecek akut enfeksiyonun erken tanı ve tedavisine olanak sağlayarak, doğumsal toksoplazmozisin önlenmesinde etkili olmaktadır.
Bu nedenle tüm gebelerde ilk gebelik muayeneleri sırasında Toxoplasma gondii antikor varlığı araştırılmalıdır (2,9,10,11). Bu çalışma ile Ağustos 92 - Ağustos 95 tarihleri arasında polikliniğimize başvuran tüm gebelerde Toxoplasma gondi seropozitifliği araştırılmıştır.

Yöntem

Ağustos 92 - Ağustos 95 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'ne antenatal takip için başvuran 510 gebemin Toxoplasma Gondi'ye karşı oluşmuş IgM ve IgG antikorları double sandwich ELISA yöntemi ile tarandı. Gebeler, kliniğe başvurdukları gebelik haftalarına göre gruplandırıldı. Gebeliğinin erken döneminde başvuran seronegatif gebelerde test 17-21 ve 28-32. haftalar arasında tekrarlandı. IgM pozitifliği saptanan gebelerde Sabin-Fieldman boya testi yapılarak antikor titrasyonu saptandı. Bu gebelere 4 hafta süre ile Spiramicin 3 gr/gün tedavisi verildi. Tedavi sırasında SabinFieldman boya testi 3 hafta aralarla tekrarlandı. IgG ve IgM pozitifliği saptanan gebelerde test 2 hafta aralarla tekrar edildi.Çalışmaya alınan 510 gebenin ortalama yaşı 27±3 (17-40), ortalama gebelik haftaları 21±4 hf (5-36) idi. Gebelerde T.gondi'ye karşı oluşmuş spesifik IgG ve IgM antikor tarama test sonuçları Tablo l'de verilmiştir. Tarama yapılan 510 gebenin 302'si (% 59-2) seronegatifti. Bu grup risk altında olduğundan gebeliğin erken döneminde başvurmuş olanların serolojik testleri 17-21 ve 28-32. hflar arasında tekrarlandı. Hiçbirinde seroloji değişmedi. Yüzdoksaniki (% 37.6) gebenin bağışık olduğu saptandı. IgM ve IgG'nin birlikte pozitif olduğu 13 (% 2.6) gebenin testleri 15 gün sonra tekrarlandığında, 10 gebenin IgG antikor titresinin arttığı, IgM antikorlarının negatifleştiği görüldü. Üç gebede ise IgM ve IgG antikor pozitifliği aynı titrede devam etti. Bu 3 gebede test 15 gün sonra yeniden tekrarlandığında yalnızca IgG antikorları saptandı. Bu 13 hastanın ll'i 1. trimester, 2'si 2. trimesterdeydi. Doğumdan hemen sonra bu gebelerin bebekleri bir pediatrist tarafından değerlendirildi. Hiçbirinde doğumsal toxoplasmoz bulguları yoktu, bebeklerin tümünün serolojisi IgM (-) IgG (-) idi. Çalışmaya alınan gebelerin 3'ünde (% 0.6) IgM /+) pozitifliği saptandı. Bu hastaların 3'ü de 1, trimesterdeydi (7,8,10 hf). B uhastaların serumlarında Sabin Fieldman boya testi ile antikor titresi bakıldı. Sonuçlar 1 hastada 1/128, 2 hastada 1/256 olarak bulundu. Hastalara 3 hafta süre ile Spiramycin 3 gr/g verildi. Bu süre sonunda 3 hastada da IgM antikor titrelerinin yükselmesi üzerine gebelikler sonlandırıldı.


Bulgular

Çalışmaya alınan 510 gebenin ortalama yaşı 27±3 (17-40), ortalama gebelik haftaları 21±4 hf (5-36) idi. Gebelerde T.gondi'ye karşı oluşmuş spesifik IgG ve IgM antikor tarama test sonuçları Tablo l'de verilmiş-tir.
Tarama yapılan 510 gebenin 302'si (% 59-2) sero-negatifti. Bu grup risk altında olduğundan gebeliğin erken döneminde başvurmuş olanların serolojik test-leri 17-21 ve 28-32. hflar arasında tekrarlandı. Hiçbi-rinde seroloji değişmedi.
Yüzdoksaniki (% 37.6) ge-benin bağışık olduğu saptandı. IgM ve IgG'nin birlikte pozitif olduğu 13 (% 2.6) gebenin testleri 15 gün sonra tekrarlandığında, 10 gebenin IgG antikor titresi-nin arttığı, IgM antikorlarının negatifleştiği görüldü. Üç gebede ise IgM ve IgG antikor pozitifliği aynı tit-rede devam etti. Bu 3 gebede test 15 gün sonra yeni-den tekrarlandığında yalnızca IgG antikorları saptan-dı. Bu 13 hastanın ll'i 1. trimester, 2'si 2. trimester-deydi. Doğumdan hemen sonra bu gebelerin bebek-leri bir pediatrist tarafından değerlendirildi. Hiçbirin-de doğumsal toxoplasmoz bulguları yoktu, bebekle-rin tümünün serolojisi IgM (-) IgG (-) idi. Çalışmaya alınan gebelerin 3'ünde (% 0.6) IgM /+) pozitifliği saptandı. Bu hastaların 3'ü de 1, trimesterdeydi (7,8,10 hf). B uhastaların serumlarında Sabin Field-man boya testi ile antikor titresi bakıldı. Sonuçlar 1 hastada 1/128, 2 hastada 1/256 olarak bulundu. Has-talara 3 hafta süre ile Spiramycin 3 gr/g verildi. Bu süre sonunda 3 hastada da IgM antikor titrelerinin yükselmesi üzerine gebelikler sonlandırıldı.

Tartışma

Toxoplasmoz, gebelikte geçirildiğinde ciddi fetal sorunlara yol açabilen bir infeksiyondur. Bu enfeksiyonun insidansı coğrafik yerleşim ve beslenme alışkanlığı ile çok değişkenlik gösterdiği için bölgesel prevalansın belirlenmesi ve olguların erken yakalanması önem taşır. Türkiye'de toksoplazma enfeksiyon prevalansı % 17.3 - 78 oranları arasında değişmektedir (12). Üreme çağındaki kadınlarda bu oran; Edirne'de % 33-8, Bursa'da % 63.1, Sivas'ta % 68, Malatya'da ise % 39.6 olarak bildirilmiştir (6,7,13,8). Gebelerde ise prevalansı % 34.8 ile % 49 arasında değişmektedir. Bu çalışmada polikliniğimize başvuran gebeliklerde prevalans % 40,2 saptanmıştır. Bölgeler arasındaki bu farklılık yeme alışkanlığı, yaş ve kedi beslemenin yanısıra kullanılan testlerin duyarlılığından da kaynaklanmaktadır. Gebelerde IgM pozitifliği Ankara'da % 2.17, İstanbul'da % 0.9, çalışmamızda ise % 0.6'dır (12). IgM pozitifliği her zaman akut enfeksiyonu göstermez. IgM; akut enfeksiyondan 6 ay sonra bile pozitif saptanabilir. Bu nedenle antikor titresi saptanmalı ve titredeki yükselmeler akut enfeksiyon tanısında dikkate alınmalıdır (1,11). T.gondii IgM antikoru pozitif saptanan 3 olgumuzda bu nedenle Sabin Fieldman boya testi ile antikor titresi belirlenmiş ve 3'er hafta ara ile titrasyon tekrarlanmıştır. Gebelerde belirgin klinik tablo olmamasına rağmen antikor titrasyonunda artış akut enfeksiyon olarak değerlendirilmiş ve gebelikler sonlandırılmıştır. Akut T.gondii enfeksiyonu tanısında serolojik testler önemli yer tutar. Ancak kullanılan testlerin duyarlılığı bilinmeli ve başka yöntemlerle tanı desteklenmelidir (1).
Ülkemizde 1988 yılından beri yapılan çalışmalarla seropozitiflik oranının % 64.5'ten % 41.44'e düştüğü belirlenmiştir (12). Sonuç olarak üreme çağında seronegatif, diğer bir değişle primer enfeksiyon gelişme riski yüksek kadın oranı artmaktadır. Yapılan çalışmada seronegatif gebe oranı % 59.6'dır. Bu gebelerde serolojik testler 2. ve 3- trimesterlerde tekrarlanmış, ancak hiç birinde serolojik değişim görülmemiştir. Doğumsal toksoplazmoz tanısı, yenidoğan kanında IgM pozitifliği ile konur. Ancak konjenital toksoplazma enfeksiyonu olan yenidoğanların % 25'inde IgM negatiftir (2,4,0). IgM ve IgG antikor pozitifliği olan 13 gebede testler 15 gün ara ile tekrarlandı. Tüm gebelerde IgM antikor titreleri düştü, IgG titreleri yükseldi. Bu gebelerin bebeklerinde IgM antikoru saptanmadı ve doğumsal toksoplazma kliniğine rastlanmadı.

Sonuç

Sonuç olarak; ülkemizde üreme çağındaki kadınlarda seronegatiflik oranının giderek artması gebelerin ilk antenatal muayenelerinde T. gondii yönünden yakın takibini gerektirmektedir. Anne adaylarına enfeksiyondan korunma yollarının anlatılması enfeksiyonun önlenmesinde etkili olacaktır.

 

Kaynaklar

1. Unat Ek, Yücel A, Altar K, Scmasü M: Protozoonlar ve parazitlikle ri. Unat'ın Tıp Parazitolojisi. Cerrahpaşa Tıp Fak. yayınlan, 15: 482-680,1995.
2. Rcmington JS, Desmonts G: Toxoplasmasis. in Remington JS, Kle- in JO (ed): Infcctious Discases of the Fetus and Newborn Infant. Philadelphia: W. B. Saunders, 89-174, 1990.
3. Koskiniemi J, Lappalainen M, Kedman K: Toxoplasmosis needs eva- luation: An overview and proposals. Am J Dis Child, 143: 724, 1989.
4. Roos T, Martius J, Gross U, Schrod L: Systcmic serologic screening for Toxoplasmosis in pregnancy. Obs and Gyn, 81: 243, 1993.
5. Nikkhou H, Özcan K: Adana'da sağlıklı kişilerde dolaylı floresan an tikor tekniği (DFAT) ile toxoplasma gondii IgG ve IgM antikorları nın dağılımı. T Parazitol Derg XIII (3-4), 33-38, 1989.
6. Kaynar V, Koşanoğlu R, Akata F: Edirne ve çevresinde toxoplasma gondii indirekt hemaglütinasyon antikorlarının cinse göre dağılımı. T Parazitol Derg XIII (3-4), 17-21, 1989.
7. Kılıçturgay K, Gürol G, Gökırmak F: Bursa halkında anti- toxoplasma antikorlarının dağılımı. T Parazitol Derg XIII 53-4), 23-32,1989.
8. Durmaz R, Durmaz B, Taş İ, Rafiq M: Scropositivity of Toxoplas-mosis among reproduetive age women in Malatya, Turkey. J Egypt Soc Parasitol, 25 (3): 693-698, 1995.
9. Doreen m: Prevention, diagnosis and treatment of fetal Toxoplas- İ mosis. Clinics in perinatology, 21: 675, 1994.
10. Fung JC, Tilton RC: 'TORCH' serologies and specific IgM anti- body determination in acqured and congenital infeetion. Ann Clin Lab Sci, 15 (3): 204-211,1985.
11. Lappalainen M, Koskcla P, Hedman K: Screening of toxoplasmosis during pregnaney in Finland: A prospectjve short study. in Abstract Book, volume-1.8th Inter Cong Parasitol, Octobcr 10-14, İzmir, Turkey, 1994.
12. Saraçoğlu F: Türkiye'de toksoplazma enfeksiyonlarının epidcmiyolo- jisi. 1. Ulusal Toksoplazma Kongresi Özet Kitabı, 5-9, 1995.
13. Poyraz Ö, Özçclik S, Saygı G, Güler H: İnvestigation of toxoplasma gondii antibodics in womcn of Sivas rcgion by indircet hemaggluti- nation method. in Abstract Book, volume-2.8th Inter Cong parasi- tol, October 10-14.4. İzmir, Turkey, P 340.

	Dosya / Açıklama
	Tablo 1 Toksoplasma gondii IgM ve IgG Antikorlarının Gebelerde Dağılımı